به گزارش سلامت نیوز به نقل از شهروند، شیوع کرونا تقریبا دوسالهونیمه شده و اطلاعات مردم نسبت به مهمترین همهگیری اخیر دنیا بهتدریج زیاد شده است. در عین حال شباهتهایی بین این بیماری و دیگر بیماریهای ویروسی ممکن است بیماران را به اشتباه بیندازد. یکی از این بیماریهای ویروسی که در بهار و تابستان شیوع آن رایج شده است، بیماری تب کریمه کنگو نام دارد که اتفاقا نشانههای اولیهاش با کووید-۱۹ شباهت دارد. خبر ابتلای 9 نفر و مرگ یکی از مبتلایان در ایران و مهمتر از آن شیوع بیسابقه این ویروس در استانهای جنوبی کشور همسایه ما، عراق بهانه این گزارش شده است. آیا شیوع تب کریمه کنگو میتواند نگرانکننده باشد؟
مشاور رئیس سازمان دامپزشکی کشور روز هشتم خرداد اعلام کرد که از ابتدای سالجاری تاکنون ۹ فرد مبتلا به بیماری تب خونریزیدهنده کریمه کنگو شناسایی شده و یک مبتلا به این ویروس جانباخته است. «امین اسدی» با بیان اینکه شرایط تشخیص و درمان بیماری تب کریمه کنگو در کشور مهیا شده، افزود: «تب کریمه کنگو بیماری مشترک بین انسان و دام است که در صورت عدمرعایت نکات بهداشتی، انسان مبتلا خواهد شد.»
یک تب خونریزیدهنده ویروسی که از کنهها میآید
تب کریمه کنگو یک تب خونریزیدهنده ویروسی است که توسط کنه، تماس با دامهای ناقل بیماری و حتی تماس با لاشه آنها منتقل میشود. این بیماری برای نخستین بار سال ۱۹۴۴در منطقه کریمه کشفشد و آن را تب کریمه نامیدند. دانشمندان سال۱۹۶۹ فهمیدند که عامل بیماریزای این تب، همان بیماری است که سال ۱۹۵۶ در کنگو مشاهده شده بود. در نتیجه پیوند نام آنها، نام فعلی ویروس را ساخت.
تب کریمه کنگو یا با گزش کنه یا از طریق تماس با بافت دامها به انسان سرایت میکند. عامل این بیماری، ویروسی با پوشش پروتیینی است که مقاومت کمی در برابر گرما دارد و در دمای ۵۶ درجه سلسیوس، بعد از مدت نیم ساعت نابود میشود. با این حال، ویروس میتواند در خون هم باقی بماند و تا ۱۰ روز مقاومت کند.
دامها حمام و سمپاشی میشوند
اسدی میگوید: «این بیماری با رعایت اصول بهداشتی مذکور شامل حذف کنه ناقل بیماری از طریق سمپاشی، حمامدادن دامها، سمپاشی و ضدعفونی اماکن دامی طبق نظر دامپزشکی، خودداری از لهکردن کنه با دست یا روی بدن دام، خودداری از تماس غشاهای مخاطی بدن (نظیر چشم و دهان) با ترشحات و خون دام آلوده و خودداری از کشتار دام در محلهای غیرمجاز قابل کنترل است.
تهیه گوشت مورد نیاز از محلهای مطمئن و تحتنظارت دامپزشکی، نگهداری گوشت تازه دام بهصورت کامل بهمدت ۲۴ ساعت در دمای ۲ تا ۴ درجه سانتیگراد (دمای یخچال)، روشهای حفاظت شخصی در تماس با ترشحات و خون حیوان (پوشیدن دستکش، لباس بلند، چکمه، ماسک و عینک) از دیگر ضروریات پیشگیری است.
مشاور رئیس سازمان دامپزشکی کشور به مردم توصیهمیکند از خوردن جگر خام و نیمپخته خودداری کنند. به گفته اسدی، ویروس در برابر حرارت حساس است، بنابراین پختن کامل گوشت باعث از بین رفتن آن میشود.
بر همین اساس تولیدکنندگان و افرادی که در کشتارگاهها و مراکز بستهبندی کار میکنند، باید در صورت ایجاد هرگونه زخم یا جراحت جلدی هنگام کشتار و با بروز علایم بیماری، سریعا به مراکز بهداشتی درمانی مراجعه کنند.
بیماری تب کریمه کنگو(CCHF)، نخستین بار سال۱۳۷۸ بهطور رسمی و قطعی در کشور تایید و شناسایی شد. از جمله روشهای انتقال ویروس CCHF میتوان گزش انسان توسط کنه آلوده، تماس انسان با ترشحات و خون حیوان آلوده و تماس فردی با بیمار مبتلا به تب کریمه کنگو را برشمرد.
میزان شیوع فعلی کمتر از حد انتظار است
کوروش هلاکویی، نایب رئیس انجمن اپیدمیولوژی ایران درباره شیوع تب کریمه کنگو به «شهروند» توضیح میدهد: «تب کریمه کنگو بیماری نگرانکنندهای برای ما نیست. میزان شیوع فعلی با حد انتظار ما از این بیماری در بهار و تابستان همخوان است، یعنی تعداد شیوع فعلی بیشتر از سالهای قبل نیست. حتی میتوان گفت میزان شیوع و مرگومیر امسال کمتر از حد انتظار بوده است.»
هلاکویی تب کریمه کنگو را یک بیماری منطقهای توصیف میکند: «این ویروس در مناطق خاصی از ایران اتفاق میافتد و مانند کرونا همهگیر نمیشود.» نایب رئیس انجمن اپیدمیولوژی ایران درباره راههای انتقال ویروس نیز میگوید: «دامداران و قصابها و هر کسی که با دام در ارتباط است، ممکن است در معرض ویروس قرار بگیرد و لازم است موارد بهداشتی و پیشگیری را رعایت کنند.»
گوشتِ داغ میتواند ناقل ویروس باشد
مطالعهای درباره ویروس تب کریمه انجام شده است که هلاکویی درباره آن و نتایج حاصل از این مطالعه توضیح میدهد: «در استان سیستانوبلوچستان، خانمهای خانهدار بیشترین موارد ابتلا به ویروس بودند که در این مطالعه متوجه شدیم آنها گوشت را بلافاصله بعد از کشتار که به اصطلاح گوشت داغ است، کارهای جمعوجور کردنش را انجام میدادند. در حالی که گوشت باید دستکم یک شبانهروز در یخچال بماند.»
گوشت آلوده به قصابی نمیرسد؛ هلاکویی با این جمله احتمال آلودهبودن گوشتی که دست مصرفکننده میرسد، رد میکند: «گوشت بعد از ذبح دام، 24 تا 48 ساعت در دمای یخچالی نگه داشته شده و بعد در قصابیها توزیع میشود که در این فرآیند اگر دام هم آلوده به ویروس باشد، ویروس بعد از این مدت از بین میرود.»
تب کریمه کنگو ترس عمومی ندارد
او توضیح میدهد که این پروسه برای جگر باید 48 ساعت باشد تا ویروسهای دامی از بین برود. «اتفاقاتی که بعد از کشتار دام میافتد، به جمود نعشی معروف است که بهطور کلی ویروس را از بین میبرد.
تب کریمه کنگو ترس عمومی ندارد. نایب رئیس انجمن اپیدمیولوژی ایران تاکید میکند: «ویروس تب کریمه همیشه در ایران اندمیک و منطقهای بوده و همهگیر نمیشود. در سالهای قبل سیستانوبلوچستان، اصفهان و استان مازندران موارد ابتلا را گزارش دادهاند. با این حال، منطقه اصلی شیوع سیستانوبلوچستان است که ممکن است موارد پیشگیری در پروسه سمپاشی و ذبح دام بهدرستی رعایت نشود.»
تب کریمه کنگو چه علایمی دارد؟
طول دوره نهفتگی این بیماری به نحوه مبتلاشدن به ویروس بستگی دارد. به گفته نایب رئیس انجمن اپیدمیولوژی ایران بهدنبال عفونت توسط گزش کنه، دوره نهفتگی معمولا یک تا سه روز و حداکثر ۹ روز است. دوره نهفتگی بهدنبال تماس با خون یا بافتهای آلوده، معمولا پنج تا شش روز و حداکثر ۱۳ روز طول میکشد. تب، درد عضلانی و کمردرد، سرگیجه و حالت گیجی، درد و سفتی در گردن و سردرد و گلودرد و خونریزی زیر پوست از اصلیترین علایم این بیماری است. بعد از دو تا چهار روز ممکن است فرد بیمار دچار اسپاسم شود و دردهای شکمی ظاهر شوند. در این صورت بیماری از طریق بزرگترشدن کبد قابل تشخیص است.
شیوع بیسابقه تب کریمه کنگو در استان ذیقار عراق
جنوب عراق این روزها درگیری زیادی با تب کریمه کنگو دارد. استان جنوبی ذیقار عراق برای مهار تب خونریزیدهنده کریمه کنگو که هشت نفر را در سراسر کشور کشته است، تلاش میکند.
به گفته سازمان بهداشت جهانی، این ویروس در روستاهای کشور رایج شده، چراکه به گفته متخصصان ویروس از طریق دامهای آلوده به انسان منتقل میشود. تب کریمه کنگو هیچ واکسنی ندارد و سرعت پیشرفت بیماری میتواند سریع باشد، بهطوری که باعث خونریزی شدید داخلی و خارجی و بهخصوص از بینی شود. به گفته پزشکان، ابتلای تب کریمه کنگو در دوپنجم موارد باعث مرگ میشود. تب اصلیترین عامل کشنده در بیماری شناخته شده است.
حیدر هانتوش، یک مقام بهداشتی در این استان به خبرگزاری فرانسه میگوید: «در حال حاضر تعداد موارد ثبتشده بیسابقه است. در سالهای گذشته، موارد را میتوانستیم «روی انگشتان یک دست» شمارش کنیم.
ذیقار بهعنوان یک منطقه کشاورزی فقیر در جنوب شناخته میشود که تقریبا نیمی از موارد تب کنگو در عراق را به خود اختصاص داده است. براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت در سالجاری عراق 19 مورد مرگومیر در میان 111 مورد در انسان را ثبت کرده است.
میزبان این ویروس، کنههای حیوانات وحشی و پرورشی مانند گاومیش، گاو، بز و گوسفند هستند که همگی در ذیقار به وفور وجود دارد. افزایش موارد ابتلا در سالجاری مقامات سلامت عراق را شوکه کرده، زیرا تعداد موارد بسیار بیشتر از موارد ثبت شده در 43 سال اخیر، بعد از اولین ثبت ویروس در عراق در سال 1979 است.
تعطیلشدن سمپاشی دام در دوران کرونا، عامل افزایش شیوع تب کریمه کنگو
هانتوش میگوید که ذیقار در سال 2021 تنها 16 مورد از این بیماری داشت که منجر به مرگ هفت نفر شد. اما در سالجاری ذیقار 43 مورد از جمله هشت مورد مرگ ثبت کرده است.
بر اساس بیانیه سازمان جهانی بهداشت، حیوانات با نیش کنههای آلوده، آلوده میشوند. در این بیانیه آمده است: «ویروس تب کریمه کنگو یا از طریق نیش کنه یا تماس با خون یا بافت حیوان آلوده در حین و بلافاصله پس از کشتار به افراد منتقل میشود. سازمان جهانی بهداشت میگوید که ویروس در آفریقا، آسیا، خاورمیانه و بالکان بومی است، میزان مرگومیر آن بین 10 تا 40درصد است.
احمد زویتن، نماینده سازمان جهانی بهداشت در عراق میگوید چندین «فرضیه» برای شیوع این بیماری در این کشور وجود دارد که شامل گسترش کنهها در غیاب کمپینهای سمپاشی دام در طول کووید در سالهای 2020 و 2021 بودند.
به گفته زوئیتن میتوان با احتیاط، بخشی از این شیوع را به گرمشدن کرهزمین نسبت داد که دوره تکثیر کنهها را طولانیتر کرده است: «اما به نظر میرسد مرگومیر در حال کاهش است، زیرا عراق یک کارزار سمپاشی را راهاندازی کرده؛ در حالی که درمانهای جدید بیمارستانی «نتایج خوبی» را نشان داده است.
کارکنان بهداشتی در مرکز بدترین شیوع تب کریمه کنگو در عراق، گاوها را با آفتکشها سمپاشی کردهاند. در هفتههای اخیر مشاهده کارکنان بهداشتی با لباس کاملا محافظ در روستاهای عراق رایج شده است.
نظر شما