به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،در این میان، جمعه دو هفته گذشته یعنی در هفته محیط‌زیست، یکی از این خبرها دوباره تیتر اول خبری شد و آن هم منتفی شدن پروژه انتقال آب به دریای خزر به سمنان بود که علی سلاجقه، معاون رییس‌جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست آن را اعلام کرد؛ البته اینجا پایان ماجرا نیست چون ۲۲خردادماه عباس گلرو، نماینده مردم سمنان، مهدیشهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی این خبر را تکذیب کرد.
همان روز علی سلاجقه، رییس سازمان محیط‌زیست گفت که برای اجرای پروژه انتقال آب دریای خزر به سمنان تاکنون اقدامی نشده است و فعلا هم هیچ کاری در این رابطه انجام نمی‌شود. او درباره گفته نماینده مردم سمنان در مجلس مبنی بر اینکه این پروژه مصوب دولت و برای آن بودجه تعیین شده است، اعلام کرد که این پروژه قبلا مجوز محیط‌زیست را گرفته بود که در این حالت پروژه به دولت رفته و برای آن اعتبار تعیین می‌شود که این کار انجام شده است اما تاکنون هیچ‌کاری برای اجرای این پروژه صورت نگرفته و اقدامی هم انجام نمی‌شود.
اما ماجرا از چه قرار است؟ درواقع موضوع انتقال آب دریای خزر به سمنان در پایان دولت هشتم مطرح شد، همان زمان مطالعات مرتبط با طرح در کارگروه بررسی تامین آب استان سمنان به تصویب رسید، بعد از آن تا مدت‌ها بلاتکلیف بود تا اینکه در دولت دهم دوباره به‌عنوان مصوبه دولت مطرح و به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به‌عنوان مجری ابلاغ شد اما اقدامی صورت نگرفت؛ درنهایت در دولت دوازدهم اعلام شد که اگر سرمایه‌گذار بخواهد وارد کار شود دولت آمادگی دارد تا امکانات لازم را در اختیار قرار دهد، این اعلام آمادگی واکنش‌های زیادی به همراه داشت. حتی معاون وقت سازمان محیط‌زیست با اجرای آن مخالفت کرد. هرچند بعد از مدتی برکنار شد و رییس وقت سازمان محیط‌زیست مجوز محیط‌زیستی این طرح را صادر کرد و با این کار موافقت سازمان با اجرای این طرح مخرب محیط‌زیستی اعلام شد.
بعد از آن مخالفان و موافقان طرح وارد عرصه شدند و تلاش کردند تا نظرات خود را مطرح کنند؛ موافقان معتقد بودند که این طرح در مسیر خود تخریبی به همراه ندارد و سمنان به این آب نیاز دارد اما در مقابل مخالفان نگران تخریب محیط‌زیست، نابودی جنگل‌های هیرکانی در مسیر، فرسایش خاک، بالارفتن دما در منطقه به‌علت کار کردن موتورهای پمپاژ، تلخاب ناشی از تصفیه آب و ازبین‌رفتن اکوسیستم منطقه بودند؛ آن‌ها معتقد بودند که انتقال آب آخرین راه‌حل برای رفع بحران کم‌آبی یک منطقه است این در حالی است که موافقان این طرح تمام راه‌ها ازجمله نحوه صحیح مصرف آب، مدیریت درست منابع، تصفیه و بازچرخانی را رها کرده و بر انتقال اصرار دارند.
البته همان زمان حدود ۴۰نماینده مجلس شورای اسلامی در نامه‌ای خطاب به حسن روحانی، رییس‌جمهوری وقت، مخالفت خود با طرح انتقال آب خزر به کویر مرکزی و استان سمنان را اعلام کرده بودند. همچنین همین تعداد نماینده در نامه‌ای سرگشاده به رییس قوه‌قضاییه وقت مخالفت خود را با اجرای این پروژه اعلام کردند.
طرح چه بود و چه ابعادی داشت؟
قرار بود این طرح به‌صورت دو خط‌لوله به طول ۱۶۰کیلومتر از سواحل دریای خزر در مجاورت نیروگاه نکا آغاز و پس از عبور از شالیزارها و مناطق جنگلی در استان مازندران در مسیر خط‌لوله نکا - ری، امتداد و از منطقه دوآب وارد منطقه خطیرکوه در استان سمنان شود؛ درنهایت با عبور از تونل چشمه روزبه در حوالی شهر شهمیرزاد به دو شاخه تبدیل شود که یک خط‌لوله به‌سمت دامغان و شاهرود به طول ۱۷۲کیلومتر و دیگری به‌سمت سمنان به‌طول ۱۳۲ کیلومتر کشیده شود، با این لوله‌ها قرار بود حدود ۲۰۰میلیون مترمکعب آب از خزر به سمنان منتقل شود.انتقال آب آخرین راه‌حل برای رفع بحران کم‌آبی یک منطقه است. این در حالی است که موافقان این طرح تمام راه‌ها ازجمله نحوه صحیح مصرف آب، مدیریت درست منابع، تصفیه و بازچرخانی را رها کرده‌‍‌اند و بر انتقال اصرار دارند.
نابودی جنگل‌های هیرکانی
برخی کارشناسان با استناد به سیاست‌های ملی آب که انتقال بین‌حوضه‌ای را آخرین اقدام برای تامین آب شرب مردم می‌دانند با اجرای این طرح به‌منظور تامین آب کشاورزی و صنعت مخالفت کردند.اسماعیل کهرم دراین‌باره می‌گوید: به اعتقاد آنان، نتیجه این طرح‌های عجیب و غریب نابودی جنگل‌های باستانی هیرکانی و حجم زیادی از تنوع زیستی و خاک منطقه است.
او با بیان اینکه یکی دیگر از ایرادات این پروژه نحوه انتقال آب از خزر به سمنان بود، تاکید کرد: ازآنجاکه سطح آب دریای خزر حدود ۳۰متر از آب‌های آزاد پایین‌تر است، از این رو انتقال به روش «ثقلی» ممکن نیست و باید با پمپاژ این کار انجام شود که اجرای این کار علاوه‌بر تخریب بخش زیادی از محیط‌زیست و بالارفتن دما در مسیر، از لحاظ اقتصادی هم مقرون‌به‌صرفه نیست.
تخمین زده می‌شود که با اجرای این طرح دستکم ۱۰۰هکتار از جنگل‌های هیرکانی نابود خواهد شد، جنگل‌های هیرکانی با تلاش فراوان در یونسکو به نام ایران ثبت جهانی شده و ارزش فراوانی دارد.همان زمان تخمین زده شده بود که با اجرای این طرح دستکم ۱۰۰هکتار از جنگل‌های هیرکانی نابود خواهد شد، جنگل‌های هیرکانی که با تلاش فراوان در یونسکو به نام ایران ثبت جهانی شده و از ارزش فراوانی برخوردار بوده و از این رو حفاظت از آن‌ها الزامی و ضروری است.
پروژه انتقال آب؛ راه جبران کم‌آبی نیست
عده‌ای هم معتقد بودند که حالا فرض بر اینکه این پروژه اجرا شود؛ بااین‌حال مشکل دریاچه ارومیه، تالاب‌های بختگان و پریشان، کم‌آبی اصفهان، خوزستان و صدها جای دیگر را چگونه باید برطرف کرد؟ آیا باید برای تمام این مناطق پروژه انتقال آب تعریف شود؟
یکی دیگر از دلایل مخالفت با اجرای این طرح بسته بودن دریای خزر بود، مخالفان معتقد بودند که خزر یک دریاچه بسته است و هرگونه دستکاری در یک سیستم بسته مانند خزر تبعات غیرقابل جبرانی خواهد داشت؛ لذا در صورت اجرای این پروژه آب خزر پسروی خواهد کرد و تاسیسات و صنایع شمال کشور در کنار صید و صیادی از بین خواهد رفت.
حتی در آن زمان سازمان جنگل‌ها مراتع و آبخیزداری با اجرای این طرح مخالفت و اعلام کرد به دلیل اینکه انتقال لوله‌ها از مسیر جنگل‌های هیرکانی می‌گذرد با آن مخالف است.سازمان جنگل‌ها انتقال آب خزر به سمنان را غیرکارشناسی اعلام کرده بود که عواقبی همچون تخریب غیرقابل جبران جنگل‌های هیرکانی، قطع تعداد زیادی درخت در مسیر انتقال آب، لغزش و رانش مسیر لوله انتقال و حجم بالای خاکبرداری در دل نگین سبز کشور را در پی دارد.
البته همان زمان سازمان حفاظت محیط‌زیست اعلام کرده بود که قرار نیست درختی از بین برود؛ زیرا از وزارت نفت تعهد گرفته‌اند که لوله انتقال آب از کنار لوله انتقال نفت بگذرد اما همزمان مخالفان اعلام کردند که وزارت نفت برای چنین موضوعی موافقت نکرده است.درمجموع نظر تمام مخالفان این بود که نباید در اولین مرحله به فکر آخرین راهکار بود؛ این در حالی است که دریای خزر توان و تحمل چنین فشاری را هم ندارد چون در چند سال اخیر شاهد پسروی آب خزر و حتی خشک شدن بخشی از خلیج گرگان و کم‌آب شدن تالاب میانکاله هستیم، بنابراین با این کار علاوه بر اینکه محیط‌زیست شمال با مشکل مواجه می‌شود، کشاورزی و شیلات مردم آن خطه هم به خطر می‌افتد؛ بنابراین اگر فرض بر این باشد که با این کار مشکل سمنان حل شود اما قطعا مشکلات جدیدی برای شمال کشور به وجود می‌آید که جبران‌ناپذیر خواهد بود.
به‌هرحال بعد از کش‌وقوس‌های فراوان جمعه ۲۰خردادماه رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست آب پاکی را روی دست موافقان این پروژه ریخت و منتفی شدن آن را اعلام کرد؛ البته نماینده مردم سمنان، مهدیشهر و سرخه در مجلس شورای اسلامی به تکذیب این مخالفت پرداخت. حال باید دید آیا دریای خزر از این پروژه خلاص می‌شود یا اینکه زور موافقان بر مخالفان می‌چربد؟
نظر شما