به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ،در این حوزه باید انسجامی فراتر از آنچه وجود دارد، در جهت مبارزه و پیشگیری وجود داشته باشد. عوامل زیادی در حوزه آسیبهای اجتماعی و در امر افزایش آمار اعتیاد دخیل هستند که حل هر یک به تنهایی نمیتواند گره از مشکلات باز کند، چنان همه این شاخهها در هم تنیده شدهاند که میطلبد عزمی جدی در این حوزه وجود داشته باشد.
در سال گذشته پنج هزار و ۳۴۲ نفر بر اثر سوء مصرف مواد و داروهای مخدر و محرک در کشور جان خود را از دست دادند. از این تعداد چهار هزار و ۵۶۱ نفر مرد و ۷۸۱ نفر زن بودند، همچنین براساس برآوردهای صورت گرفته در کل کشور حدود ۷۰ هزار معتاد متجاهر وجود دارد، این ارقام نشان دهنده این است که در برنامههای مبارزه با این آسیب باید بازنگریهای جدی صورت گیرد.
حالا این روزها در هفته مبارزه با مواد مخدر قرار داریم و رئیــس جمهــور در مراســم روز جهانی مبــارزه بــا مــواد مخــدر این کار را با وجود سازمانهای مافیایی، کاری پیچیده و بااهمیت دانست و ضمن تأکید بر لزوم بهکارگیری خلاقیت و ابتکار در این مبارزه، ادامه داد: باید تلاش کرد روند مبارزه با مواد مخدر متحول شود و در این راه مسئولیت دستگاههای عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر مضاعف است اما هیچ دستگاهی نباید در این مبارزه غایب باشد.
آیتالله رئیسی خاطرنشان کرد: به نظر میرسد ضعف جدی در شکلگیری یک عزم بینالمللی در مبارزه با مواد مخدر وجود دارد و تا این ضعف جبران نشود، اوضاع رو به بهبود نخواهد رفت. آیتالله رئیسی همچنین با تأکید بر تقویت کار اطلاعاتی در شناسایی سرشبکههای قاچاق مواد مخدر و همچنین اقدامات پیشگیرانه نهادهای فرهنگی و آموزش و پرورش، خاطرنشان کرد: در زمینه جمعآوری معتادان متجاهر نیز اقدامات صورت گرفته کافی نیست و باید به گونهای عمل شود که ما به هیچ عنوان و در هیچ بخشی از کشور معتادان متجاهری را که مزاحم زندگی مردم هستند، مشاهده نکنیم.
حالا فارغ از موضوع اقدامات ناکافی بینالمللی و منطقهای در بحث مبارزه با مواد مخدر درباره کاهش نرخ اعتیاد در کشور و راهکارهای آن، دکتر سعید صفاتیان، کارشناس حوزه اعتیاد، به گفت: برای کاهش آمار اعتیاد و جلوگیری از تصاعدی شدن نرخ آن، باید در سه حوزه پیشگیری، درمان و مقابله برنامهریزی درست داشته باشیم، در این میان حوزه مقابله که قضایی و انتظامی است هم بخش دیگری از کار را برعهده دارد.
چنانچه هر یک از برنامهها در این حوزهها دچار ضعف یا اختلال شوند، در نهایت آمار معتادان در کشور افزایش پیدا میکند. اما اصلیترین برنامه، پیشگیری از اعتیاد است. یعنی همان پیشگیریهای اولیه از اهمیت بالایی برخوردار هستند. باید این سؤال را مطرح کنیم که چه کنیم تا نوجوانان و جوانان یا افراد در سنین بالاتر تا 30 سال به سمت مصرف مواد مخدر نروند.
آنچه در حوزه پیشگیری مهم است این نکته است که توجه کنیم برنامههای پیشگیری، بلندمدت هستند و همین امر نقطه ضعف برنامههای پیشگیری از اعتیاد در کشور است. زیرا مدیران در بیشتر مواقع به دنبال برنامهریزیهای کوتاه مدت هستند، به عنوان مثال برنامههای یک ساله و دو ساله پیاده میکنند به این دلیل که در بیشتر مواقع عمر مدیریتی آنها کوتاه مدت است.
به گفته صفاتیان، هیچ برنامه پیشگیری در دنیا در طول یک سال و دو سال جواب نمیدهد، برنامههای 10 ساله و 15 ساله و 20 ساله برای گروههای سنی مختلف نوشته میشود، در مدارس نیز برنامههای متفاوتی در گروههای سنی ابتدایی، راهنمایی و دبیرستان پیادهسازی میشود. به عنوان نمونه به دانش آموزی که تنها 12 سال دارد، در زمان آموزش نمیتوان انواع مواد مخدر را نشان داد، زیرا در آن سن، فرد، درک درستی از موضوع ندارد و باید سبکتر برای این سن صحبت کرد، ولی در سنین دبیرستان و دانشگاه باید آموزشهای قویتری را به کار بست.
در حوزه برنامههای پیشگیری لازم است هارمونی و هماهنگی بین سیستمهای حوزه پیشگیری وجود داشته باشد. ما 22 سازمان پیشگیری در کشور داریم که در حال فعالیت هستند، این سازمانها، هر کدام وظیفهای برعهده دارند، نیاز به یک هماهنگ کننده اصلی وجود دارد که اقتدار و قدرت کارشناسی و تخصصی بالایی داشته باشد.
این کارشناس حوزه اعتیاد با بیان اینکه اعتبارات خوبی به حوزه مواد مخدر اختصاص دارد، توضیح میدهد: ستاد مبارزه با مواد مخدر و سایر سازمانها و دستگاههای کشور بودجه و اعتبار دارند، مهم این است که تا چه اندازه بتوانند درست از اعتباراتشان استفاده کنند و چه میزان دولت بتواند این اعتبارات را افزایش دهد.
در حوزه پیشگیری اولیه، اصلیترین سازمان، وزارت آموزش و پرورش است، زیرا با حجم بالای دانش آموزانی که تحت پوشش آموزش و پرورش هستند، برنامههای پیشگیری از اعتیاد، در سطح خیلی خوبی میتواند هدایت کننده باشد. متأسفانه ضعف آموزشهای پیشگیری از اعتیاد در مدارس کشور وجود دارد، اگر از دانشآموزان در سطوح مختلف تحصیلی سؤال کنید که چند نفر از شما در حوزه اعتیاد آموزش دیدهاید، در پاسخ جواب میدهند که هیچ آموزش خاصی ندیدهایم.
او در ادامه به دستگاههایی که میتوانند اقدامات پیشگیرانه مفیدی داشته باشند نیز اشاره کرده و میافزاید: صدا و سیما از جمله دستگاههایی است که وظیفه آموزشهای عمومی مردم را به عهده دارند، این سازمان باید عوارض مصرف مواد مخدر و انواع آن را در سطوح مختلف علمی به مردم آموزش دهد. همچنین ضروری است کارگاههای مختلف علمی درمحلهای مختلف توسط وزارت علوم و شورای اجتماعی وزارت کشور به عنوان متصدی و متولی امر برگزار شود.
این کارشناس اعتیاد به حوزه درمان و اهمیت آن در کاهش آمار مصرفکنندگان مواد مخدر در کشور نیز اشاره کرده و بیان میدارد: اگر برنامههای پیشگیری و درمان خیلی خوب کار کنند، اما دسترسی به مواد خیلی آسان باشد، کار خیلی سخت پیش میرود. هرچند در حال حاضر به نسبت شش ماه قبل قیمت مواد افزایش پیدا کرده اما بازهم چندان قیمت بالایی ندارد و دسترسی به آن خیلی آسان است.
با وجود فضای مجازی، شبکهای شدن سیستم قاچاق باعث شده دسترسیها آسانتر از گذشته شود.وی در ادامه عنوان میکند: بحث اقتصاد مواد مخدر در این آسیب اجتماعی هم خیلی دخیل است. رقمی در حدود 170 هزار میلیارد تومان در سال به کشور ضربه میزند به تعبیری دیگر روزانه 500 میلیارد تومان واقعاً مدیرانی که در کشور از 8 صبح تا ساعات عصر در ادارات حوزه مواد مخدر کار میکنند، چقدر توانستهاند از این رقم بکاهند؟
راههای جلوگیری از کاهش سن مصرف
یکی از اهدافی که باید در حوزه مبارزه با مواد مخدر پیگیری کرد، کاهش نیافتن سن اعتیاد است. صفاتیان با تأکید بر اینکه همان برنامههایی که برای کاهش آمار اعتیاد در پیش گرفته میشوند میتوانند در پیشگیری از پایین آمدن سن اعتیاد هم مؤثر باشند، توضیح میدهد: مواد مخدر سیستمی دینامیک، پویا و در حال حرکت است، هر روز هم با پیشرفتهای تکنولوژی و پدیدار شدن مواد مخدر جدید بیم آن میرود که سن مصرف کاهش پیدا کند، البته پایین آمدن سن اعتیاد فقط در کشور ما اتفاق نیفتاده، گزارشهای سازمان ملل نشان میدهد که در دیگر کشورهای دنیا هم سن اعتیاد پایین آمده است، اما در کشور ما بیشتر باید به هشدارها توجه شود.
این کارشناس حوزه اعتیاد با بیان اینکه در حوزه مبارزه با مواد مخدر گروههایی داریم که آسیبپذیرتر از سایرین هستند، میگوید: خانوادههای طلاق، افرادی که وضعیت اقتصادی و اجتماعی خوبی ندارند یا بیسرپرستها بیشتر در معرض آسیبها و ناهنجاریهای اجتماعی قرار دارند و نیازمند برنامهریزیهای خیلی قوی تر و منسجمتری هستند.
در دنیا الگوهای زیادی برای مبارزه با اعتیاد بویژه در زمینه پیشگیری وجود دارد، در گروههای آسیبپذیر که با سرعت بیشتری سمت تجاهر میروند و در طول سال چند صد میلیارد تومان برای این افراد هزینه میشود، باید از الگوهای جدید و برنامههای جدید استفاده کرد تا نفوذ اعتیاد در گروههای آسیبپذیر کمتر شود.
نظر شما