به گزارش سلامت نیوزبه نقل از ایسنا،در حالی که جمعیت ایران با سرعتی چشمگیر در حال سالمند شدن است، تغذیه سالمندان همچنان یکی از مهم‌ترین و مغفول‌ترین مسائل حوزه سلامت به شمار می‌رود. تغذیه در دوران سالمندی فراتر از دریافت انرژی روزانه، نقش کلیدی در حفظ سلامت، پیشگیری از بیماری‌ها و ارتقاء کیفیت زندگی دارد.
تغییرات فیزیولوژیک ناشی از افزایش سن، مانند کاهش متابولیسم پایه، افت توان عضلانی و مشکلات گوارشی، نیازهای تغذیه‌ای این گروه را از دیگر گروه‌های سنی متمایز کرده است. در کنار این مسائل جسمی، مشکلات اجتماعی مانند تنهایی، درآمد محدود یا وابستگی به مراقبان نیز آنان را در معرض سوءتغذیه قرار می‌دهد.
کم‌آبی؛ معضل پنهان سالمندان
یکی از شایع‌ترین مشکلات تغذیه‌ای سالمندان، مصرف ناکافی آب است. این مسئله می‌تواند به دلایلی چون کاهش احساس تشنگی، مصرف داروهای ادرارآور و مشکلات دفع، مانند التهاب پروستات، تشدید شود. کم‌آبی منجر به یبوست مزمن، افزایش فشار خون، دمای بدن، خطر سنگ کلیه، عفونت‌های ادراری و حتی مسمومیت دارویی در افراد چند دارویی می‌شود.
پیشنهاداتی برای حل این مشکل:
-
استفاده از طعم‌دهنده‌های طبیعی مانند لیمو، نعناع یا خیار در آب
-
مصرف میوه‌ها و سبزیجات آبدار مانند خیار، کاهو و گوجه
-
جایگزین نکردن چای و قهوه با آب
پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی؛ کمبودهایی که باید جدی گرفت
به گفته ناهید مرادی، مدیر گروه سلامت میانسالان و سالمندان، تأمین پروتئین کافی و با کیفیت، پس از آب و انرژی، اصلی‌ترین دغدغه تغذیه‌ای این گروه است.
مقدار توصیه‌شده پروتئین روزانه:
-
یک لیوان شیر یا ماست کم‌چرب
-
دو عدد تخم‌مرغ (فقط یک زرده)
-
یک کف دست ماهی یا گوشت سفید
-
۲ قوطی کبریت گوشت قرمز کم‌چرب (در صورت نبود منع پزشکی)
مقدار توصیه‌شده میوه و سبزیجات:
-
حداقل ۱ لیوان سبزی برگی + ۲ لیوان سبزی خردشده
-
دو عدد میوه متوسط یا معادل آن از صیفی‌جات
برای سالمندانی که مشکل جویدن دارند، استفاده از سبزیجات پوره‌شده یا بخارپز توصیه می‌شود.
کلسیم و ویتامین D؛ چگونه جبران شوند؟
برای پیشگیری از پوکی استخوان، سالمندان باید روزانه مقادیر مشخصی از لبنیات مصرف کنند. بهترین منابع کلسیم، شیر، ماست، پنیر، کشک و دوغ هستند.
مقدار پیشنهادی روزانه:
-
۲ لیوان شیر یا ماست کم‌چرب
-
۲ قوطی کبریت پنیر یا ¼ لیوان کشک مایع کم‌نمک
-
۱ لیوان دوغ کم‌نمک
در مورد ویتامین D، بهترین منبع، نور خورشید است. قرار گرفتن پوست دست و پا به مدت ۲۰–۳۰ دقیقه در معرض نور آفتاب (پیش از ظهر یا عصر) مفید است. با این حال، به دلیل کاهش توان جذب در سنین بالا، مصرف مکمل ماهانه یا روزانه نیز ضروری است.
مصرف نمک، شکر و چربی؛ چگونه کنترل شوند؟
برای کاهش مصرف چربی:
-
پرهیز از سرخ‌کردنی‌ها و استفاده از روش‌هایی چون بخارپز، آب‌پز و فرپز
-
کاهش مصرف غذاهای آماده، شیرینی‌ها، بیسکوییت‌ها و سس‌ها
برای کاهش نمک:
-
استفاده از چاشنی‌هایی چون لیموترش، آبغوره، سرکه، گرد لیمو
-
حذف ترشیجات، شور، کنسروها و خیارشور از برنامه غذایی
برای کاهش شکر:
-
پرهیز از نوشابه، آبمیوه صنعتی و دلستر
-
محدود کردن مصرف شیرینی‌جات و قند به:
-
دو قاشق غذاخوری شکر/عسل/شیره
-
یا سه عدد خرما یا سه حبه قند
-
نسخه‌ای برای سالمندان کم‌درآمد
سالمندان با توان اقتصادی محدود هم می‌توانند رژیم غذایی سالمی داشته باشند. جایگزینی گوشت قرمز با تخم‌مرغ، حبوبات و لبنیات، و استفاده از غذاهای ترکیبی مانند عدس‌پلو یا حلیم، راهکارهایی مؤثر و اقتصادی هستند.
نقش خانواده‌ها و مراقبان
برای افزایش پذیرش غذا در سالمندان:
-
از غذاهای کم‌حجم و مغذی در وعده‌های متعدد استفاده شود
-
استفاده از غذاهای نرم مانند حلیم، عدسی، شیر برنج، آش، سوپ و پوره
-
طعم‌دهی طبیعی و متنوع برای بهبود اشتها
-
پرهیز از اصرارهای غذایی و توجه به ذائقه فرد سالمند
تغذیه سالمندان باید به عنوان بخشی جدایی‌ناپذیر از سیاست‌های ملی سلامت در نظر گرفته شود. حمایت‌های ساختاری، آموزش مراقبان، آگاهی عمومی و ایجاد دسترسی اقتصادی به غذای سالم، اقداماتی ضروری برای عبور از بحران آینده سالمندی در کشور هستند.
آینده سالمندان امروز، آینده جامعه فرداست.
نظر شما