سلامت نیوز : -"نه به جون اوستا نمی شه. ماشین آهن داره می یاد. نمی شه که کارو خوابوند. شما اون کارو بسپر به وردستت بیا اینجا. من به مردم قول دادم باید تا تابستون تحویل بدم ساختمونو."ظاهرا که مهندس یا معمار حاذق و دلسوزی است. این را دوندگی های زیاد و جوش زدن ها و کفش و لباس خاک آلودش می گوید. تلفنش هم که دایم زنگ می خورد. ولی آخرین مکالمه اش حیرانم می کند.
-"جونم؟ سلام. شمایید؟ حال کوچولوتون بهتر شد؟ خب شکر. ولی داروهایی را که نسخه کردم قطع نکنید. تا آخر باید مصرف شود. به خصوص آنتی بیوتیک. ولی اون شربت ایبوپروفن رو فقط وقتی تب می کنه بهش بدید وگرنه قطعش کنید. مراقب باشید که قبلش حتما معده بچه پر باشه. هفته دیگه هم بیاریدش مطب ببینمش. منتها قبلش تماس بگیرید ببینم اون روز می رم مطب یا نه."
دوباره به کفش ها و لباسش نگاه می کنم. گیج شده ام. این بار او شماره ای را می گیرد و: "کجایی اوس رجب؟ بابا آهنارو آوردن. علاف شماییم ها. بجنب داداش بجنب که کار معطله."از سر کارگر ساختمان در باره اش می پرسم می گوید: "کی؟ آقای دکتر؟ خوب دکتره دیگه. می گه کار و بار خرابه، کاهو بازاره، زده تو کار ساخت و ساز. واسه ما هم خوب شده. کارگرا هر روز با دفترچه بیمه خودشون و خونوادشون میان سر کار. گاهی بعضیارو ویزیت می کنه و دوا می ده. مهرش همیشه تو جیبشه بنده خدا."
روزگار بد پزشکان عمومی
به گزارش سلامت نیوز به نقل از خراسان ؛ آن گونه که از شواهد و قراین پیداست و گفته های مسئولان حاکی از آن است، هم اکنون از هر ۸ پزشک عمومی، ۵ نفر از زمان فارغ التحصیلی، روپوش سفید پزشکی را تا کرده اند و میان دیگر یادگارهای دوران دانشجویی گذاشته اند در کمد، چون بیمارانی که باید بیایند سراغ شان، برای ساده ترین بیماری ها یک راست می روند سراغ متخصص ها و فوق، متخصص ها.
"محمد حسن طریقت منفرد" سرپرست وزارت بهداشت این روزها زیاد با رسانه ها گفت وگو می کند و حرف هایش، چه آن وقت ها که از برنامه هایش تا ۴ ماه آینده می گوید و چه آن وقت ها که کمبود ها را گوشزد می کند مورد توجه ویژه مخاطبان است، مثل حرف های اخیرش درباره پزشکان عمومی که اعلام کرد از 80 هزار پزشک عمومی حدود 50 هزار نفر در حرفه خودشان کار نمی کنند و پزشکی عمومی رو به نابودی است چرا که مردم و در نگاهی کلی تر سیستم درمانی در کشورمان تخصص گراست.
او اعلام کرد: امروز طب عمومی و مراقبت های اولیه از جایگاه بالایی در نظام سلامت برخوردار نیست و اگرچه بیش از 60 درصد پزشکان عمومی بیکارند، اما نظام سلامت به تک تک آن ها نیاز دارد یعنی نبودشان برای نظام سلامت گران تمام می شود.
دکتر "نیک نژاد" معاون انتظامی سازمان نظام پزشکی نیز دستمزد کم پزشکان عمومی را از مسائل این حوزه می داند و می گوید: در بخش دولتی و خصوصی متاسفانه تعیین تعرفه مناسب نیست و یک پزشک عمومی نمی تواند مطبی دایر کند و به طبابت مستقیم بپردازد.
وی با بیان این که مقدار وجه دریافتی پزشکان عمومی کفاف زندگی معمولی را نمی دهد اضافه می کند: در چنین شرایطی، پزشک عمومی ناچار می شود به کار دیگری بپردازد یا این که در اختیار گروه های موسس ساختمان های پزشکان قرار بگیرد که در مواردی استثمار می شود و با حقوق بسیار محدود وظایف مختلفی از نام برده تقاضا می شود که در مواردی اجرای این وظایف مغایر با مقررات دولتی است.
دکتر نیک نژاد با اشاره به این که پزشک عمومی، پزشک اول روستا ها، اورژانس ها و خط مقدم سلامت جامعه است اضافه می کند: در حوزه پزشکان عمومی باید پروتکل مربوط به نحوه انجام وظیفه پزشکان عمومی معین شود.البته برخی از کارشناسان هم معتقدند علیرغم اینکه برای پزشکان عمومی در روستاها و بخش ها زمینه طبابت وجود دارد، ولی اغلب پزشکان عمومی خواهان کار در شهرهای بزرگ هستند.
از مطب تا پای ساختمان!
برای شنیدن درد دل پزشکان عمومی، به ویژه نوع تازه مطب دار شده اش نیازی نیست زیاد بگردی. بیشتر آن ها آماده صحبت هستند و البته از شرایط گله مند. دکتر ک-ل ۲ سالی است که مطب زده. زیر تابلواش هم مثل بقیه نوشته "داخلی- اطفال- عمومی" ولی آن گونه که خود می گوید روزی 5 یا حداکثر 6 بیمار دارد که حتی کرایه مطبش را هم تامین نمی کند. چند ماهی از سر ناچاری با یکی از شرکت های حمل و نقل ریلی قرارداد بسته و پزشک قطار شده بود ولی گویا حقوق آن جا پول تو جیبی اش هم نمی شده و مثل پزشکان پیش از خود، خیلی زود استعفا می دهد.
اکنون اما از درآمدش راضی است و خدا را شکر می کند. زده است به کار ساخت و ساز و می گوید درآمدش آبرومندانه است و می تواند به همکارانش فخر بفروشد!هم اکنون ویزیت یک پزشک عمومی که در بخش خصوصی فعالیت می کند ۹۰۰۰ تومان است که البته خود پزشکان معتقدند با توجه به تورم ،نرخ استهلاک سرمایه و ارزش خدمات، مبلغ اندکی است و دولت هم از آن جایی که می خواهد قیمت همه چیز را کنترل کند رقم ۵۰۰۰ تومان را رقم مناسبی می داند.
ک-م از پزشکان عمومی قدیمی است ولی حتی او از این وضعیت ناراضی است و می گوید: دولت و شرکت های بیمه هر روز سهم خود را از درمان کاهش می دهند و آن را به گردن مردم می اندازند. همچنان که بیمه ها اکنون از کل مبلغ ویزیت، فقط 2950 تومان آن را می پردازند و به صراحت می گویند، بقیه را از مردم بگیرید.
همکار دیگرش که در حال انجام کارهای مهاجرتش به یکی از کشورهای منطقه است نیز می گوید: هرگز نمی خواهم فرزندم وارد حرفه پزشکی بشود و می توانم اطمینان بدهم که اکثر قریب به اتفاق پزشکان نیز دوست ندارند فرزندانشان وارد حرفه پزشکی چه عمومی و چه تخصص بشوند. البته پزشکان قدیمی در این میان تفاوت دارند و احتمالاً دید آن ها به حرفه پزشکی با دید جوان ترها متفاوت است.
به گفته وی به دلیل تعداد بالای پزشکان متخصص و تمایل مردم به مراجعه به پزشک های متخصص در تهران عموماً بیماری برای پزشکان عمومی نمی ماند و بیشتر پزشکان عمومی مطب ندارند. اکنون بهترین حالت طبابت برای یک پزشک عمومی ساعتی 10 هزار تومان است که می تواند در کلینیک های مختلف فعالیت کند و در بهترین حالت در یک نوبت 12 ساعته می تواند 120 هزار تومان درآمد داشته باشد و با توجه به تعدد متخصص ها درآمد فعلی پزشک ها خیلی پایین آمده است.
در پزشکی کارهایی که عملیاتی باشد پول ساز است و به همین دلیل پزشک های عمومی به سمت کارهای عمومی رفته اند. از زیبایی پوست و مو گرفته تا حجامت و طب سوزنی همه جزو این دسته هستند. البته در این بین برخی از پزشکان متخصص در رشته زیبایی متضرر می شوند چون خدمات آن ها را پزشک های عمومی نیز انجام می دهند.
در این جا بد نیست به صحبت های نایب رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران در این باره نیز توجه کنیم. دکتر "مسلمی فرد" با اعلام رقم بیکاران یا رها کنندگان شغل پزشکی در حوزه پزشکان عمومی می گوید: با توجه به بررسی های انجام شده هم اکنون حدود ۱۳۵۰۰ پزشک عمومی در کشور هستند که به شغلی غیر از طبابت مشغول هستند و به علت شرایط نامناسب اقتصادی و تبعیض های موجود در این حوزه امکان فعالیت در این بخش را ندارند.
دکتر "عزت ا... گل علیزاده" عضو شورای عالی نظام پزشکی نیز در این باره می گوید: پزشکان عمومی با وجود تنوع و تعدد خدماتی که در نظام سلامت ارائه می دهند با مشکلات و معضلات عدیده ای مواجه هستند. شاید اصلی ترین تقاضای آن ها افزایش حقوق و مزایای پزشکان عمومی وزارت بهداشت باشد. حقوق یک پزشک عمومی استخدامی کمتر از ۶ میلیون ریال بوده و در بعضی موارد با حقوق یک بهورز برابری می کند در حالی که معادل نصف میزان حقوق یک پزشک عمومی در استخدام وزارت آموزش و پرورش است.
وی اضافه می کند: موضوع بیکاری پزشکان عمومی یکی از تناقض های موجود در نظام سلامت ماست. چرا که از یک سو بعضی از مناطق کشور کمبود پزشک دارد و از سوی دیگر حدود ۱۲ هزار پزشک عمومی بیکار داریم. بیکاری و اشتغال به حرف غیر پزشکی صدمات جبران ناپذیری را وارد کرده و باعث تضعیف و تخریب وجهه پزشکی در نزد عموم مردم شده است. تا جایی که بسیاری از نخبگان کنکور تجربی گرایش خود را نسبت به انتخاب رشته پزشکی از دست داده اند و ترجیح می دهند به سراغ سایر رشته ها بروند.
و باز مهاجرت
در این بین حدود یک ماه پیش رئیس انجمن پزشکان عمومی ایران نیز اعلام کرد: کشورهایی مانند استرالیا، امارات، عراق و برخی کشورهای آسیای شرقی به صورت مکتوب درخواست اعزام پزشک عمومی ایرانی داشته و تاکنون تعدادی از پزشکان عمومی کشور نیز برای کار و یافتن فرصت های شغلی مناسب تر به این قبیل کشورها مهاجرت کرده اند. طبق آمار صندوق بین المللی پول، سالانه بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ هزار نفر از ایرانیان تحصیل کرده از کشور خارج شده اند که این آمار ایران را از نظر میزان سطح مهاجرت متخصصان میان ۹۱ کشور در حال توسعه و توسعه نیافته جهان برتر کرده تا جایی که رتبه اول را به خود اختصاص داده است.
رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران در مورد مشکلات معیشتی پزشکان عمومی می گوید: متاسفانه وضعیت معیشتی جامعه پزشکی آن طور که مردم فکر می کنند، خوب نیست و فقط 10 درصد از پزشکانی که برای مردم شناخته شده اند، درآمد خیلی خوبی دارند و 40 درصد هم می توانند مخارج شان را تامین کنند. اما 50 درصد بقیه که اکثر آنها پزشکان عمومی هستند، اگر یک روز کار نکنند یا این که بیمار نداشته باشند، دچار مشکلات معیشتی خواهند شد.
"ایرج خسرونیا" همچنین بر این عقیده است که وضعیت معیشتی اغلب پزشکان به ویژه در مناطق دور از پایتخت و جاهایی که از وجود پزشک عمومی اشباع شده است، خوب نیست و برخی پزشکان حتی در روز 2 مریض هم برای ویزیت ندارند، این در حالی است که بررسی ها نشان می دهد سه چهارم اعضای جامعه پزشکی کشور را پزشکان عمومی با درآمد اندک تشکیل می دهند.
در دیگر کشورها
در این میان شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که آیا پزشکان عمومی در کشورهای دیگر هم شرایط اقتصادی-اجتماعی مشابهی را تجربه می کنند؟ برای پاسخ به این سوال بد نیست نگاهی داشته باشیم به آمار رسمی سازمان بین المللی کار که معمولا مبتنی بر آمار دولت ها (معمولا بر اساس داده های مربوط به ادارات کار و ادارات مالیاتی یا وزارت های بهداشت) استخراج شده است و منعکس کننده میانگین حداقل حقوق پذیرفته شده برای پزشکان شاغل غیرمستقل (وابسته به مراکز دولتی یا خصوصی) است.
این داده ها مقدار متوسط درآمد یک پزشک عمومی متاهل بدون فرزند را در شرایط کاری استاندارد و با برخورداری از تعطیلات قانونی و دیگر مرخصی های قانون کار و بدون اضافه کار نشان می دهد. برای صحیح تر بودن قضاوت، علاوه بر میزان کلی درآمد ماهانه، درصد کسورات قانونی(مالیات و ...) نیز قید شده و بعد از کسر آن، مقدار خالص دریافتی نشان داده شده است. همچنین با توجه به متغیربودن میزان هزینه ها و قدرت خرید در کشورهای مختلف، برابری قدرت خرید هم برای هر مقدار محاسبه شده است.
در تفسیر داده های این جدول باید به این نکته توجه شود که اصلی ترین داده همان قدرت خرید حقوق دریافتی است. مثلا در مورد رومانی، هرچند درآمد ماهانه یک پزشک 430 دلار بیشتر نیست، اما به دلیل ارزانی کالاها در این کشور، قدرت خرید این مقدار حقوق برابر با قدرت خرید 838 دلار آمریکا در کشور آمریکاست. یا در مقایسه فرانسه و فنلاند، هرچند حقوق پزشکان فنلاندی حدود ۲ برابر همکاران فرانسوی شان است، اما با توجه به این که فنلاندی ها باید 42 درصد مالیات و دیگر عوارض قانونی را بپردازند ولی فرانسوی ها از این پرداخت ها معاف اند. این فاصله در خالص درآمدی کمتر می شود و با توجه به گران تر بودن نسبی کالاها در فنلاند نسبت به فرانسه، می بینیم که در حقیقت پزشکان فرانسوی وضع بسیار بهتری نسبت به همتایان فنلاندی خود دارند.
زنگ خطری که کسی نمی شنود
در این شرایط"دکتر حسینعلی شهریاری"رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی اساسا معتقد است که پزشکان عمومی نادیده گرفته شده اند. وی می گوید: پایین بودن حقوق و مزایای پزشکان عمومی، پرداخت های کم و نامنظم باوجود وعده های داده شده و دغدغه امنیت شغلی و ادامه تحصیل از جمله عواملی است که باعث می شود ضریب ماندگاری پزشکان عمومی کاهش یابد و پزشکان فعال در شاخه عمومی انگیزه و اشتیاق خود را از دست بدهند و به سوی تخصص گرایی و مشاغل پردرآمد دیگر روی بیاورند و این حرفه به مرور زمان مغفول واقع شود و شاهد خالی بودن بسیاری از مراکز بهداشتی- درمانی از پزشک عمومی باشیم.
به گفته شهریاری هم اکنون یک پزشک عمومی با هر سابقه کارشناسی و مدیریتی در سطوح میانی و ارشد مدیریت نظام سلامت جایی ندارد و در شرایط معمول این جایگاه ها به پزشکان متخصص عضو هیئت علمی ولو با سابقه مدیریتی کم یا بدون سابقه مدیریتی سپرده می شود.
دکتر"علی کائیدی"عضو دیگر همین کمیسیون نیز تاکید می کند که باید هرچه زودتر به فکر تامین نیازهای پزشکان عمومی بود. وی در پاسخ این سوال ساده که "چگونه؟" می گوید: از بین بردن مشکلات جامعه پزشکی نیازمند اجرای درست قانون و اصلاح برخی قوانین است. اصلاح سرانه درمان و تعرفه خدمات پزشکی با توجه به شرایط اقتصادی روز یکی از راهکارهایی است که می تواند مشکلات پزشکان را حل کند. باید به این نکته توجه داشت که تامین نیازهای جامعه پزشکی می تواند سلامت کشور را بیمه کند در نتیجه هرگونه اختلال در این سیستم، شرایط نابه سامانی را در کشور به وجود خواهد آورد.
دکتر"مراد هاشم زهی" دیگر عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی وضعیت فعلی پزشکان عمومی را یک زنگ خطر جدی می داند و می گوید: هر چند تلاش سازمان نظام پزشکی بر این بوده است که با تسهیل در امر صدور پروانه ها، فراهم کردن امور حمایتی مانند بیمه جامعه پزشکی و حذف فرانشیز، اعطای وام برای گروه های پزشکی، ایجاد صندوق ذخیره برای پزشکان دارای بیماری های صعب العلاج، برگزاری مراکز ورزشی، مسافرت های خانوادگی، برگزاری همایش های علمی و اقداماتی از این قبیل به مسائل جامعه پزشکی بپردازد، اما هنوز نتوانسته مشکلات این قشر را حل کند و این مسئله زنگ خطر جدی است که باید به آن رسیدگی و توجه کرد.
از پزشک خانواده چه خبر؟
همین چند روز پیش بود که عضو شورای عالی نظام پزشکی از ثبت نشدن نام ۱۰ هزار و ۵۰۰ فارغ التحصیل پزشکی کشور طی ۵ سال گذشته در وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی خبر داد. یعنی آن ها گم شده اند یا به دلیل نارضایتی از شرایط ترجیح داده اند گم بشوند؟
"سیامک مره صدق" عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس به شدت از برخی اظهارنظرهای سرپرست وزارت بهداشت در این حوزه گله دارد. وی می گوید: اجرای طرح پزشک خانواده به بودجه نیاز دارد، اما سرپرست جدید وزارت بهداشت می گوید: بدون بودجه هم می توان این طرح را اجرایی کرد. در حالی که برای اجرای این طرح باید شمار زیادی از پزشکان عمومی را استخدام کرد و بدون بودجه چگونه می شود چنین کاری انجام داد و سرپرست وزارت بهداشت چه ساز و کاری در این باره ارائه داده است؟
البته «مره صدق» همه تقصیر ها را در ماجرای بیکار ماندن پزشکان عمومی گردن عقیم ماندن طرح پزشک خانواده نمی اندازد و تاکید می کند که بیشتر پزشکان عمومی تمایل دارند در پایتخت کار کنند .
چنین به نظر می رسد که آخرین امید برای فرونشاندن تب بیکاری پزشکان عمومی اجرایی شدن طرح پزشک خانواده بود که مدتی است زمزمه های توقفش در پایتخت به گوش می رسد. معلوم نیست این طرح قصد سر کار گذاردن پزشکان عمومی را دارد یا "سر کارگذاشتن شان" را. هر چه که هست ظاهرا تب تند بیکاری پزشکان عمومی، قرار نیست به این زودی ها فروکش کند.
هم اکنون از هر ۸ پزشک عمومی، ۵ نفر از زمان فارغ التحصیلی، روپوش سفید پزشکی را تا کرده اند و میان دیگر یادگارهای دوران دانشجویی گذاشته اند در کمد، چون بیمارانی که باید بیایند سراغ شان، برای ساده ترین بیماری ها یک راست می روند سراغ متخصص ها و فوق، متخصص ها.
نظر شما