سلامت نیوز: هرچند اظهارات اخیر دبیركل ستاد مبارزه با مواد مخدر مربوط به ابعاد مختلف اعتیاد در كشور بود، اما علیرضا جزینی در همایش «آسیب‌شناسی مواد مخدر و تاثیر آن بر سلامت جامعه» بار دیگر موضوع شیوع استفاده از قرص ریتالین همزمان با فصل امتحانات دانشجویان را مورد تاكید قرار داد. چند سالی است كه همزمان با فصل امتحانات درباره قرص شب امتحان هشدار داده می‌شود. این در حالی است كه به‌رغم این هشدارها همچنان این استفاده شیوع دارد.
 

به گزارش سلامت نیوز، روزنامه آرمان نوشت: روز گذشته قائم مقام دبیركل ستاد مبارزه با مواد مخدر استفاده از مواد اعتیادآور را نخستین آسیب كشور دانست و گفت: این پدیده دومین عامل مرگ و میر پس از تصادف است. علیرضا جزینی به آماری از میزان اعتیاد در كشور اشاره و اظهار كرد: نزدیك به شش میلیون نفر از جامعه درگیر این پدیده شوم شده‌اند، در نظرسنجی‌های به‌عمل‌آمده 92 درصد از نگرانی مردم، اعتیاد به مواد مخدر است و سایر آسیب‌ها همچون بیكاری در رتبه‌های بعدی قرار دارند. جزینی از دلایل گرایش به مواد مخدر به ویژه از نوع صنعتی و همچنین استفاده از داروهایی برای شب امتحان همچون «ریتالین» در بین دانشجویان را ناشی از باورهای غلط در بین جوانان دانست. به گزارش ایرنا، او باورهای غلط را سبب افزایش ورود زنان به چرخه اعتیاد دانست و گفت: در چند سال گذشته پنج درصد از مصرف‌كنندگان را زنان تشكیل می‌دادند كه امروز این رقم به‌واسطه استفاده از قرص‌های لاغری و برخی قرص‌های حاوی آمفتامین به 10 درصد رسیده است.

باورهای غلط در زمینه اعتیاد

هنوز هم خیلی‌ها با علم به اینكه همه انواع مواد مخدرخطرناك هستند به مصرف آنها معتاد می‌شوند. شاید اصلی‌ترین دلیلی كه باعث می‌شود خیلی‌ها مخصوصا جوانان با وجود تبلیغات سنگینی كه درباره عوارض انواع مواد مخدر در دنیای امروز صورت می‌گیرد به سمت آنها بروند اطلاع نداشتن یا آگاهی‌های غلطی باشد كه در این زمینه دریافت كرده‌اند و بر اساس آن برای مثال تصور می‌كنند مصرف فلان ماده مخدر خطری ندارد یا فلان ماده دیگر اعتیادآور نیست. زمانی كه مخدر شیشه به تازگی وارد كشور شده بود چون هنوز مثل الان اطلاعات درستی درباره اثرات ناگوار مخدرهای صنعتی در جامعه وجود نداشت بسیاری از افراد به عنوان داروی لاغری یا داروی ضد افسردگی آن را در مكان‌هایی مانند باشگاه‌های ورزشی به توصیه دوستانشان مصرف كردند و از این طریق در باتلاقی شوم گرفتار آمدند بی‌آنكه خودشان بدانند یا بخواهند به این ورطه بیفتند. درباره مواد مخدری كه به شكل قرص عرضه می‌شود نیز وضع به همین منوال است. برخی تصور می‌كنند چون این مواد به شكل قرص هستند و از نظر ظاهری شبیه داروها هستند ضرری ندارند یا ضرر آنها كمتر است در حالی كه بر اساس بررسی‌ها اثر و وابستگی مواد مخدر از نوع قرص در مقایسه با سایر اشكال مواد مخدر قوی‌تر است و اثرات ماندگارتری برجای می‌گذارد.

ریتالین دوست یا دشمن؟

متیل فنیدیت با نام تجاری «ریتالین» نام دارویی است كه در سال 1954 به بازار دارویی دنیا عرضه شد. قرص ریتالین خواصی شبیه آمفتامین (مانند قرص‌های اكستازی) دارد و در لابراتوارهای تولید شیشه از این ماده به عنوان ماده اولیه ساخت شیشه استفاده می‌شود. گزارش‌های متعددی وجود دارد كه برخی از دانشجویان بدون آگاهی از اثرات زیانبار آن، در شب‌های امتحان از این قرص استفاده می‌كنند. دارویی كه عوارض آن بهایی بیش از چند ساعت بیدار ماندن برای درس خواندن دارد اما مصرف‌كنندگانش از آن بی‌خبرند. مصرف‌كنندگان تصور می‌كنند ریتالین دارویی بی‌خطر است در حالی كه عوارض مصرف خودسرانه این قرص‌ها می‌تواند در حد مواد دیگر نظیر كوكایین و آمفتامین باشد. پزشكان و روانپزشكان با صراحت اعلام می‌كنند ترك كردن داروهای محرك آمفتامینی نظیر ریتالین و اكستازی، بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر از سایر مواد مخدر است. استفاده محدود و كنترل شده ریتالین باعث عادت كردن بدن مصرف‌كننده به دوزهای پایین و در نتیجه ایجاد علاقه فرد به استفاده از دوزهای بالاتر و حتی مصرف داروهای سنگین‌تر و خطرناك‌تر می‌شود. علاوه بر آن تاكنون در چند مورد سوء مصرف ریتالین منجر به مرگ شده است. توجه به این نكته حائز اهمیت است كه مصرف ریتالین به دلیل مشخص بودن عوارض ناخوشایند آن از سوی دانشجویان علوم پزشكی استقبال نمی‌شود ولی برخی از دانشجویان سایر رشته‌ها به دلیل آشنا نبودن با عوارض آن به مصرف آن دست می‌زنند كه لازم است آگاهی‌های لازم در این خصوص داده شود.

فروش ریتالین در عطاری‌ها

فروش و عرضه بدون نسخه ریتالین نیز مانند سایر قرص‌هایی كه حكم مواد مخدر را دارد در كشور ممنوع است با این وجود همانطور كه دستیابی به انواع مخدرها در این كشور چندان سخت نیست ریتالین را نیز می‌توان به صورت قاچاقی از داروخانه‌ها یا داروفروش‌های دستفروش تهیه كرد. سال گذشته جزینی از عرضه ریتالین در عطاری‌ها خبر داده و گفته بود: در حالی كه پلیس بر عرضه بدون نسخه این دارو در داروخانه‌ها نظارت دارد برخی عطاری‌ها به صورت غیرمجاز آن را به فروش می‌رساندند.

سكوت كارخانجات تولید‌كننده

دبیركل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره مصرف ریتالین در كشور می‌گوید: ریتالین دارویی است كه مصرف دوز كم آن در كودكان باعث درمان بیش فعالی می‌شود، در حالی كه مصرف دوز بالا و بدون نظارت آن در بزرگسالان عوارض جبران‌ناپذیری برجای می‌گذارد. فرید براتی سده می‌افزاید: برخی تصور می‌كنند وقتی ماده مخدری شكل قرص یا گیاه پیدا كرد این یعنی خطرناك نیست در حالی كه خطرناك‌ترین مواد مخدر دنیااز قرص یا گرد گرفته شده است و ترك قرص از سایر مواد مخدر دیگر به مراتب سخت‌تر است. این كارشناس اعتیاد و دبیركل سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر معتقد است: متأسفانه به دلایل تجاری، كارخانجات تولید‌كننده ریتالین درباره اثرات منفی این دارو چیزی منتشر نمی‌كنند اما این به دلیل نداشتن عوارض جانبی ریتالین نیست. او درباره عوارض تجویز آن در كودكان گفت: برای كودكان زیر 12 سال این دارو منعی ندارد زیرا باعث اعتیاد نمی‌شود اما تجویز آن باید زیرنظر پزشك باشد. براتی اظهار داشت: مصرف این دارو زمانی بدتر است كه مغز در حال تكامل بوده و فعالیت‌های عالی قشر مخ مثل یادگیری و حافظه كاركردی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. او افزود: مصرف ریتالین موجب تسریع در فراموشی می‌شود. او با انتقاد از برخی دانشجویان كه برای بیدار ماندن و مطالعه از ریتالین استفاده می‌كنند گفت: یادگیری مهارت است و برای یادگیری باثبات به توجه كامل مغز نیاز است. او افزود: یادگیری كه در نتیجه مصرف ریتالین و كافئین به وجود می‌آید سریع بوده و خیلی زود هم فراموش می‌شود. براتی تصریح كرد: خواب كافی، تغذیه مناسب و كار بدنی و ذهنی می‌تواند در افزایش یادگیری موثر باشد.