سلامت نیوز:همه ساله با گرم شدن هوا بسیاری از بیماری‌های ویروسی در کشور شایع می‌شوند یکی از این بیماری‌های خطرناک تب خونریزی دهنده کریمه کنگو است که در کشورما به صورت آندمیک (بومی) است وهرساله عده زیادی از مردم را مبتلا می‌کند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اطلاعات ،بررسی‌های انجام شده توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی حاکی از این است که تاکنون ۸۰ نفردر کشوربه این بیماری مبتلا شده‌اند که متأسفانه ۵ نفرهم جانشان را از دست داده‌اند. از نظر پراکندگی جغرافیایی بیشترین آمار مبتلایان مربوط به منطقه سیستان و بلوچستان بود و مناطق گیلان، خراسان رضوی، اردبیل و کرمانشاه در رتبه‌های بعدی قرار داشتند.

کارشناسان معتقدند، متأسفانه علائم اولیه در تب خونریزی دهنده کاملاً مشابه علائم بیماری کووید ۱۹ است که این مساله نه تنها می‌تواند تشخیص بیماری را به تعویق بیاندازد بلکه عواقب بد نگران کننده‌ای در بر خواهد داشت.آنان می‌گویند، مردم برای حفظ سلامت خود و کاهش خطر در جامعه ضمن رعایت اصول بهداشتی، فقط از قصابی‌های مجاز، گوشت مورد نیاز خود (دارای مهر دامپزشکی) را خریداری کنند این در حالی است که بیماری تب کریمه کنگو با درمان مناسب و به ‌موقع ۱۰ درصد امکان تلفات دارد و اگر درمان دیر شروع شود ۵۰ درصد امکان مرگ‌ومیر وجود دارد.

اهمیت نقش مردم در کنترل تب کنگو کریمه

دکتر محمد مهدی گویا ـ رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مصاحبه با رسانه‌های گروهی تب کریمه کنگو را یکی از مهم‌ترین تهدیدهای امنیت سلامت از نظر ملی و بین‌المللی عنوان کرده و می‌گوید: سازمان جهانی بهداشت این بیماری را یکی از ۱۰ بیماری خطرناک تهدید کننده سلامت در جهان اعلام کرده است که با توجه به مسری و کشنده بودن آن، این هشدار از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با بیان این مطلب که سالانه ۵۰۰۰ مورد ابتلا به تب کریمه کنگو در ۳۰ کشور دنیا رخ می‌دهد، می‌افزاید: در ایران از ابتدای سال جاری تاکنون ۸۰ نفر به این بیماری در کشور مبتلا شده‌اند که متأسفانه پنج نفر از آنان فوت کردند. از نظر پراکندگی جغرافیایی بیشترین آمار مبتلایان مربوط به منطقه سیستان و بلوچستان بود و مناطق گیلان، خراسان رضوی، اردبیل و کرمانشاه در رتبه‌های بعدی قرار داشتند.رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص مدیریت و کنترل موفق این بیماری تاکید می‌کند:

کنترل بیماری‌هایی که از طریق حشرات و حیوانات منتقل می‌شوند باید با همکاری سازمان‌های مسئول سلامت دام، مسئول سلامت انسان و مسئول سلامت محیط زیست انجام شود و اگر این سازمان‌ها همکاری دقیق و جامع بین بخشی نداشته باشند امکان کنترل بیماری وجود ندارد.وی نقش مردم در کنترل این بیماری را بسیار مهم دانسته وخاطر نشان می‌کند: مردم باید به توصیه‌های بهداشتی باور داشته باشند، باوری که به تغییر رفتار آنان منجر شود.

در تماس با دام، نگهداری و ذبح دام، نکات بهداشتی را مورد توجه قرار دهند، از مصرف گوشت‌های ذبح آزاد اجتناب کنند و از گوشت ذبح شده در کشتارگاه‌ها استفاده کنند زیرا تحت نظارت سازمان دامپزشکی بوده و سالم هستند.دکتر گویا مهم‌ترین راه انتقال بیماری تب کریمه کنگو را تماس با دام آلوده و گزش کنه آلوده عنوان کرده و خاطر نشان می‌کند:رعایت نکات بهداشتی هنگام نگهداری، ذبح دام و تقسیم گوشت دام ضروری است.

علایم مشابه تب کنگو کریمه با کرونا

دکتر بهزاد امیری ـ رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم با تأکید بر اینکه ذبح دام باید در کشتارگاه‌های مجاز انجام شود نسبت به برور بیماری تب کریمه کنگو هشدار داده ومی گوید:

با توجه به اینکه علائم اولیه در تب کریمه کنگو کاملاً مشابه علائم بیماری کووید ۱۹ است این موضوع می‌تواند تشخیص بیماری را به تعویق بیاندازد.وی می‌افزاید: امسال علاوه بر مشکلاتی که سابق بر این در بحث بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان داشتیم، بحث اپیدمی بیماری کرونا هم وجود دارد و بر اساس هماهنگی‌هایی که با سازمان دامپزشکی و شهرداری‌ها به عمل آمده قرار است در تهران دیگر میدان عرضه دام نداشته باشیم و افرادی که قصد قربانی کردن دام دارند از طریق کشتارگاه‌ها به صورت نیابتی این کار را انجام دهند.رئیس گروه مدیریت بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تاکید می‌کند:

علاوه بر سایر بیماری‌های منتقله از دام به انسان از آنجایی که در فصل فعالیت کنه‌ها هستیم، بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو نیز موضوع جدی است؛ این بیماری یک بیماری ویروسی است که از طریق گزش کنه به دام انتقال می‌یابد و اگر در طی زمانی که دام به ویروس آلوده است، دام توسط فردی بدون رعایت مسائل بهداشتی و وسایل محافظتی ذبح شود امکان انتقال ترشحات آلوده به ویروس از بدن دام به انسان وجود خواهد داشت و باعث بیماری می‌شود.

گاهی ممکن است این بیماری علائم واضحی نداشته باشد ولی با توجه به اینکه علائم اولیه در تب خونریزی دهنده کاملاً مشابه علائم بیماری کووید ۱۹ است این موضوع می‌تواند تشخیص بیماری را به تعویق بیاندازد که عواقب بد و نگران کننده‌ای خواهد داشت.وی با بیان این مطلب که دام باید از مراکز مجاز تحت نظارت سازمان دامپزشکی تهیه شده و در کشتارگاه?های مجاز صنعتی ذبح شود می‌گوید:

افرادی که کار ذبح دام را در این مراکز انجام می‌دهند باید وسایلی نظیر چکمه، دستکش، لباس مناسب استفاده کنند و دست‌های خود را قبل و بعد از ذبح دام ضد عفونی کنند. یکی از مشکلاتی که سابق بر این داشتیم این بود که افرادی که اقدام به ذبح دام در اماکن عمومی و خانه‌ها می‌کردند، خونابه‌ها در جوی‌های اطراف روان می‌شد که علاوه بر آنکه می‌توانست باعث بیماری شود، از منظر بهداشتی هم مشکلاتی ایجاد می‌کرد.

دکتر امیری تاکید می‌کند: زمانی که دام ذبح شد نباید برای مصرف گوشت آن تعجیل کرد و باید حداقل ۲۴ ساعت در دمای ۴ درجه سانتی‌گراد نگه‌داری شود. در مورد مصرف جگر و سایر احشا نیز باید حداقل ۴۸ ساعت صبر کنند زیرا اگر دام آلوده به ویروس این بیماری باشد باید اجازه دهیم آن پدیده که گلیکولیز در لاشه مستقر شود و باعث شود اسیدیته گوشت پایین بیاید که اگر ویروسی هم وجود داشت از بین برود.

تب کریمه کنگو و علل آن

دکتربهرام پاک نهاد ـ دامپزشک در مورد تب کریمه کنگو به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو یکی از بیماری‌های مهم و قابل انتقال از حیوان به انسان است که معمولاً در دام‌ها بدون علامت یا به صورت تب خفیف بروز می‌کند. این در حالی است که دام‌هایی که ظاهر سالم دارند هم می‌توانند به این بیماری مبتلا باشند.وی با بیان این مطلب که عامل انتقال این بیماری ویروسی کنه است که بیماری را از دام به انسان منتقل می‌کند می‌افزاید:

این بیماری به ۳ روش منتقل می‌شود که عبارتند از: گزش کنه، زمانی که کنه روی پوست له شود یا تماس با خون، گوشت و فرآورده‌ها، ترشحات دامی و زمان سلاخی و گوشت تکه کردن. با توجه به اینکه این ویروس در بافت‌های حیوانی وجود دارد از طریق خراش و زخمی که روی دست است وارد بدن انسان می‌شود و او را مبتلا به این بیماری می‌کند. راه دیگر انتقال انسان به انسان است، به عنوان مثال فردی که بیمار است و در بیمارستان بستری است بیماری می‌تواند به صورت عفونت بیمارستانی به دیگران منتقل شود یا بیمار اگر در منزل باشد بیماری را به دیگران منتقل می‌کند.

این در حالی است که بیماری تب کریمه کنگو نه تنها نیاز به ایزولاسیون یا جدا سازی بیماردارد بلکه مدت درمان هم باید کامل شود تا بیمار بهبودی پیدا کند.این دامپزشک در مورد علایم این بیماری یاد ?آوری می‌کند: این بیماری با تب، کوفتگی، سردرد و بدن درد خودش را نشان می‌دهد. بعد از مدتی ممکن است علایم خونریزی هم در بیمار بوجود بیاید.

این در حالی است که معمولاً علایم بیماری شبیه بیماری آنفلوانزا است کسی که در ارتباط با دام و کنه بوده است و دچار این علایم می‌شود ممکن است به این بیماری مبتلا شده باشد از اینرو باید به پزشک و مراکز درمانی مراجعه کند وارتباط با عوامل خطر را یاد آوری کند. خوشبختانه پزشکان ما آموزش‌های لازم را درمورد این بیماری دیده‌اند و با یک آزمایش ساده می‌توانند به وجود این بیماری پی ببرند. آنان با شمارش سلول‌های خونی و همچنین افت تعداد پلاکت‌ها می‌توانند به این بیماری پی ببرند.

پس از تشخیص بیماری، فرد در بیمارستان بستری و ایزوله می‌شود و برای تشخیص قطعی بیماری، آزمایش خون به آزمایشگاهی در انستیتو پاستورایران فرستاده می‌شود و بلافاصله درمان شروع می‌شود. در صورتی که نتیجه آزمایشگاه مثبت باشد بیماری قطعی است.

اطلاع رسانی صحیح در مورد این بیماری

وی می‌گوید: با توجه به اینکه کشور ما در کمربند جغرافیایی این بیماری قرار گرفته است وتب کریمه کنگو از بیماری‌های بومی است باید به مردم آموزش و اطلاع رسانی صحیح در مورد این بیماری داده شود زیرا این بیماری ویروسی هر سال با افزایش درجه حرارت و شروع فصل گرم در کشور شایع می‌شود به طوری که ممکن است بیماری در طول سال چند بار هم شایع شود و این در حالی است که هیچ نقطه‌ای در کشور نیست که فاقد این بیماری باشد.

بررسی‌های انجام شده در چند ماه اخیر حاکی از این است که در ۵ استان این بیماری گزارش شده است، از اینرو کسانی که دامپروری می‌کنند و با دام سرو کار دارند مانند روستائیان و عشایر باید با کارشناسان جهاد کشاورزی در امور دام و همچنین با کارکنان سازمان دامپزشکی در تماس باشند تا دام‌هایشان به موقع سم پاشی شوند تا کنه‌ها از بین بروند یا به حداقل برسند.

در مورد خرید و فروش هم باید دقت شود که سلامت دام‌ها توسط کارشناسان شبکه دامپزشکی کشور تأیید شده باشند. کسانی هم که در کشتار‌گاه‌ها حیوانات را ذبح می‌کنند به منظور بروز پیشگیری از بیماری دام‌ها باید زیر نظر دامپزشکان بررسی شوند و لاشه دام‌ها و احشاء آن‌ها مانند جگر،دل و قلوه حتما باید در سالن پیش سرد نگهداری شوند و گوشت هم بعد از ذبح حداقل باید به مدت ۲۴ ساعت در درجه حرات زیر ۴ درجه نگهداری شود.

دکتر پاک نهاد با اشاره به این مطلب که حرارت دادن گوشت باعث می‌شود که اسیدیته بافت افزایش و phآن کاهش یابد که این جمودنعشی باعث می‌شود ویروس‌هایی که در گوشت وجود دارند از بین بروند می‌افزاید: اگر کسی گوشتی را از جایی تهیه کرده که به سلامت آن اعتماد ندارد باید گوشت را قبل از فریز شدن به مدت ۲۴ ساعت در درجه حرارت یخچال نگهداری کندو با رعایت نکات بهداشتی آن را مصرف کند.

وی خاطر نشان می‌کند: از ابتدای امسال تا کنون حدود ۸۰ نفربه طور قطعی به این بیماری مبتلا شده‌اند که متأسفانه ۵ نفرشان فوت کرده‌اند. خوشبختانه با توجه به آموزش‌ها و اطلاع رسانی‌هایی که در مورد این بیماری داده شده است و همچنین ایزوله کردن بیماران تا کنون از انتقال این بیماری از انسان به انسان گزارشی نداشته‌ایم و موارد ابتلا به علت گزش کنه و انتقال بیماری ازطریق دام به انسان بوده است.

اما احتمال وجود انتقال بیماری از انسان به انسان به علت رعایت نکردن مسایل بهداشتی و همچنین عدم ایزوله کردن بیماران وجود دارد. تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو یکی از بیماری‌های ویروسی مشترک بین انسان و حیوان است که در کشور ما نیز دیده می‌شود. آلودگی با این ویروس در دام‌ها بیماری بالینی ایجاد نمی‌کند. با این همه ممکن است در انسان باعث مرگ شود. ایجاد خونریزی در بافت‌های بدن یکی از نشانه‌های بیماری در انسان است که در مراحل آخر بیماری اتفاق می‌افتد.

علایم بالینی تب کریمه کنگو

دکتر علی رضایی ـ دامپزشک هم در مورد تب کریمه کنگو به گزارشگر روزنامه اطلاعات می‌گوید: تب کریمه کنگو عمدتا بیماری افرادی است که با دام سر و کار دارند و سایر افراد بیشتر برحسب اتفاق به این بیماری مبتلا می‌شوند. عامل بیماری، کنه‌هایی هستند که وقتی دام را نیش بزنند، دام مبتلا می‌شود و علائم بالینی پیدا می‌کند و اگر در عرض یک هفته، دام را کشتار کنند، خون و لنف دام آلوده است و افرادی که با دام در ارتباط هستند نیز آلوده می‌شوند.

علائم بالینی چهار مرحله داردکه عبارتند از:دوره کمون: بستگی به راه ورود ویروس دارد. پس از گزش کنه، دوره کمون معمولاً یک تا سه روز است و حداکثر به ۹ روز می‌رسد. دوره کمون بدنبال تماس با بافت‌ها یا خون آلوده معمولاً پنج تا شش روز است و حداکثر زمان ثابت شده ۱۳ روزبوده است.قبل از خونریزی: (شروع علائم ناگهانی حدود ۱ تا ۷ روزطول می‌کشد) متوسط ۳ روز (بیمار دچار سردرد شدید، تب، لرز، درد عضلانی) بخصوص در پشت و پا‌ها (گیجی، درد و سفتی گردن، درد چشم، ترس از نور) حساسیت به نور ایجاد می‌شود. ممکن است حالت تهوع، استفراغ بدون ارتباط با غذاخوردن و گلودرد و احتقان ملتحمه در اوایل بیماری وجود داشته باشد که گاهی با اسهال و درد شکم و کاهش اشتها همراه می‌شود.

تب معمولاً بین ۳ تا ۱۶ روز طول می‌کشد. تورم و قرمزی صورت، گردن و قفسه سینه، پرخونی خفیف حلق و ضایعات نقطه‌ای در کام نرم و سخت شایع هستند. تغییرات قلبی عروقی شامل کاهش ضربان قلب و کاهش فشارخون مشاهده می‌شود. لکوپنی، ترمبوسیتوپنی(اختلال در پلاکت‌های خون) و بخصوص نوع شدید آن نیز در این مرحله معمولاً مشاهده می‌شود.

مرحله خونریزی دهنده: مرحله کوتاهی است که به سرعت ایجاد می‌شود و معمولاً در روز ۳ تا ۵ بیماری شروع می‌شود و ۱ تا ۱۰ روز بطور متوسط ۴ روز طول می‌کشد. خونریزی در مخاط‌‌ها و در پوست بخصوص در قسمت بالای بدن و در طول خط زیربغلی و زیرسینه و همچنین در محل‌های تزریق و تحت فشار ایجاد شود.دوره نقاهت:

بیماران از روز دهم وقتی ضایعات پوستی کم رنگ می‌شوند، بتدریج بهبودی پیدا می‌کنند. اغلب بیماران در هفته‌های سوم تا ششم بعد از شروع بیماری وقتی شاخص‌های خونی و آزمایش ادرار طبیعی شد از بیمارستان مرخص می‌شوند. مشخصه دوره نقاهت طولانی بودن آن به همراه ضعف است که ممکن است برای یک ماه یا بیشتر باقی بماند. گاهی مو‌ها کامل می‌ریزد که پس از ۴ تا ۵ ماه ترمیم می‌شود بهبودی معمولاً بدون عارضه است، اگرچه التهاب رشته‌های عصبی نوریت یک یا چند عصب ممکن است برای چندین ماه باقی بماند. دکتر رضایی یاد‌آوری می‌کند:

برای جلوگیری ازابتلا به این بیماری، کادر درمانی باید از لباس‌های مخصوص، دستکش، عینک و چکمه برای مواجهه با بیماران استفاده کنند زیرا که در سال‌های گذشته شاهد ابتلای کادر درمانی و پزشک معالج به این بیماری بوده‌ایم.وی با اشاره به این مطلب که این بیماری از طریق گوشت پخته و بهداشتی منتقل نمی‌شود می‌گوید:

یکی از راه‌های پیشگیری از انتقال و ابتلا به بیماری تب کریمه کنگو این است افرادی که دام دارند، پشم گوسفندان را در فاصله زمانی کم اصلاح کنند و کسانی مانند: دامداران، قصاب‌ها، کارکنان کشتارگاه‌ها، تکنیسین‌های دامپزشکی و دامپزشکان که بیشتر در معرض خطر قرار دارند احتیاط بیشتری کنند.بی‌شک ذبح دام اگر در کشتارگاه‌های مورد تأیید وزارت بهداشت و با رعایت نکات ایمنی باشد، از انتقال بیماری تب کریمه کنگو به مردم پیشگیری می‌کند.

تهیه گوشت از مراکز مورد تأیید بهداشتی و دامپزشکی و فریز کردن گوشت قبل از مصرف در دمای فریزر به مدت سه تا چهار ساعت، ویروس تب کنگو را از بین می‌برد. پختن درست و کامل گوشت مصرفی نیز همین اثر را خواهد داشت.این دامپزشک با بیان این مطلب که ۱۰درصد مبتلایان به تب کریمه کنگو فوت می‌کنند، از این رو باید در عمق ۳ متری دفن شوند و روی جسد‌ها آهک ریخته شود تا جلوی شایع شدن بیماری گرفته شود می‌افزاید:

چنانچه گوشت از منبع نامطمئن تهیه شود، احتمال ابتلا به بیماری افزایش پیدا می‌کند. ذبح کنار خیابانی و خرید آن خطرناک است. این گوشت‌ها مورد تأیید سازمان دامپزشکی نبوده و ممکن است آلوده باشند. این در حالی است که گوشت مورد تأیید سازمان دامپزشکی و مراکز معتبر مشکلی ندارد.وی یاد آوری می‌کند: سمپاشی منازل و اصطبل‌ها برای کاهش کنه‌ها، مصرف مواد ضد عفونی برای گندزدایی توالت‌ها، محیط آلوده به خون و ترشحات بیمار در پیشگیری از ابتلا به این بیماری بسیار مؤثر است.