اگر شما هم از علاقه‌مندان به گردشگری و سفر هستید، احتمالا یکی از اصلی‌ترین موضوعاتی که در زمان خرید بلیط هواپیما به آن توجه می‌کنید، امنیت پروازی است که قرار است با آن به شهر مقصدتان سفر کنید.
البته می‌دانیم که درباره امنیت پرواز، اطلاعات کمی وجود دارد و ممکن است شما هم مثل بسیاری از مردم، وقتی عبارت امنیت پرواز را می‌شنوید، یاد فیلم‌های سینمایی بیفتید که در آن، یک فرد مسلح اقدام به دزدیدن هواپیما می‌کند و اتفاقات اکشن و هیجان‌انگیزی در ادامه این هواپیما ربایی، رخ می‌دهد.
اما این، همه‌ی ماجرای امنیت پرواز نیست. نکات زیادی درباره امنیت پرواز وجود دارد که احتمالا از آن‌ها خبر ندارید. بنابراین، در این مقاله قصد داریم به معرفی مختصر یکی از مهم‌ترین عناصر سلامت هر پرواز، یعنی امنیت پرواز، بپردازیم. پس اگر می‌خواهید بدانید که چه چیزهایی ممکن است امنیت پرواز شما را به خطر بیندازد؛ در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
امنیت پرواز چیست؟
گفتیم که امنیت پرواز، تنها به اتفاقاتی مثل گروگان‌گیری یا هواپیما ربایی، محدود نمی‌شود. اما در یک تعریف ساده، می‌توانیم بگوییم «امنیت پرواز به هرعاملی که سلامت جسمی هواپیما و سرنشینانش را تهدید کند، مربوط می‌شود».
در یک تعریف دیگر هم می‌توانیم بگوییم که امنیت پرواز یعنی «قصد داریم اختلالات پیش‌آمده در امنیت پرواز را چگونه و با چه ابزاری برطرف کنیم؟»
در همین راستا، قوانینی در سطح بین‌المللی وضع شده‌است که در سراسر جهان باید اجرا شود و هیچ پرواز و هواپیمایی از اجرای آن مستثنی نیست. به‌عنوان مثال اگر فرض کنیم که شما ساکن تهران هستید و می‌خواهید با خرید بلیط هواپیما تهران به کرمان، سفری به شهر زیبای کرمان داشته باشید، امنیت پرواز شما هیچ تفاوتی با پرواز تهران به استانبول نخواهد داشت و تمام دستورالعمل‌ها باید به دقت رعایت شود.
عوامل و افراد زیادی در امنیت پرواز هواپیما نقش دارند، اما بهترین اقدام برای تامین امنیت یک پرواز، بررسی دقیق و جزئی همه عوامل موثر، قبل از زمان پرواز است.
اهمیت امنیت پرواز
هواپیماها، روزانه با جان صدها نفر مسافر، سر و کار دارند و هر اتفاق پیش‌بینی نشده‌ای در جریان پرواز، می‌تواند جان همه سرنشینان هواپیما را به خطر بیندازد.
با توجه به این نکته، می‌توانیم بگوییم که «ایمنی» مهم‌ترین مسئله در صنعت هواپیمایی تمام کشورها است. البته از آن‌جایی که این صنعت، شامل مشارکت بخش زیادی از افراد یک جامعه می‌شود، ممکن است فرایند پیچیده و دشواری داشته‌باشد. اما درنهایت، وجه تمایز و ویژگی منحصربفرد یک شرکت هواپیمایی خوب، امنیت پروازهای آن شرکت است.
چگونه به امنیت پرواز کمک کنیم؟
شاید جالب باشد اگر بدانید ما مسافران هواپیما هم می‌توانیم نقش مهمی در حفظ امنیت پرواز داشته باشیم. در اینجا قرار است به چند وظیفه مسافران برای حفظ امنیت پرواز، اشاره کنیم:
- داشتن بار ایمن
- همکاری با مأمورین و ارائه وسایل فلزی و الکترونیکی برای بررسی
- همراه‌نداشتن سیگار و موادمخدر
- همراه‌نداشتن اسپری و مواد قابل اشتعال
- همکاری با کادر پرواز و توجه به دستورالعمل‌های مهمانداران
- حفظ تمرکز در موقعیت‌های اضطراری
- بستن کمربند ایمنی
همه مواردی که گفتیم، در امنیت پرواز نقش مهم و اساسی دارند، اما یکی دیگر از مهم‌ترین مشخصه‌های امنیت یک پرواز، که اقدامات دیگر را کامل می‌کند، مدیریت ریسک است.
مدیریت ریسک را می‌توان «بررسی و شناسایی مشکلات هواپیما، قبل از پرواز»، تعریف کرد که باید اقداماتی در جهت رفع این مشکلات هم انجام شود.
اختلال در امنیت پرواز
حالا که با مفهوم امنیت پرواز آشنا شدیم، باید معنی اختلال در امنیت پرواز را هم بدانیم. همچنین در این مقاله بارها اشاره کردیم که اختلال در امنیت پرواز، فقط مربوط به گروگان‌گیری و سرقت هواپیما نیست.
واژه اختلال، معنایی کاملا مخالف با واژه امنیت دارد، پس می‌توانیم بگوییم هرعاملی که جان و سلامت سرنشینان هواپیما را به خطر بیندازد، در دسته اختلالات امنیت پرواز قرار می‌گیرد. برخی از این عوامل ممکن است حین پرواز یا قبل از فرود هواپیما به‌وجود بیاید. اما شناسایی دقیق این اختلالات، کمک می‌کند تا بتوانیم در سریع‌ترین زمان ممکن، آن مشکل را برطرف کنیم.
عوامل موثر در اختلال امنیت پرواز
قواعد و پروتکل‌های بین‌المللی، سه عامل را برای ایجاد اختلال در پرواز، شناسایی کرده‌اند که در ادامه به‌صورت مختصر به آن‌ها می‌پردازیم:
عوامل انسانی؛ این همان بخشی است که به گروگان‌گیری و ربودن هواپیما ربط دارد. می‌توانیم بگوییم خرابکاری‌های انسانی در داخل هواپیما، یکی از دلایل اصلی و مهم اختلال در امنیت پرواز به‌شمار می‌آید.
عوامل ماشینی؛ این عامل، می‌تواند مواردی مثل اختلال در رادارها یا سایر سیستم‌های فعال در یک هواپیما را شامل شود. البته همه این عوامل، قبل از شروع پرواز به‌طور دقیق بررسی می‌شوند اما باز هم ممکن در حین پرواز، اختلالات ناگهانی به‌وجود بیاید.
عوامل محیطی؛ این عامل، کاملا به شرایط خارجی پرواز، مثل آب‌وهوا، بستگی دارد. مثلا گاهی ممکن است یک باد مخالف، امنیت پرواز را تهدید کند. در چنین شرایطی که انسان و تکنولوژی هیچ نقشی در مشکلات به‌وجودآمده ندارند، تنها راه برای آن‌ها، مدیریت و کنترل شرایط است.
چه مواردی، اختلال در امنیت پرواز محسوب می‌شود؟
- استفاده از علائم تقلبی هواپیمایی
- ایجاد مانع برای هواپیما؛ در زمان فرود یا پرواز
- تهدید هواپیما و مسافران، توسط عامل خارجی
- اختلال سیستم‌های هواپیما
- خرابی در تاسیسات فرودگاهی
- ورود افراد خطرناک و سوءقصدکننده
- عدم اعلام شرایط نامناسب جوی
- ترافیک خطوط هواپیمایی
و بسیاری دیگر از این‌قبیل موارد، می‌توانند امنیت یک پرواز را باخطر مواجه کرده و جان تمام سرنشینان یک هواپیما را تهدید کنند.
امنیت پرواز ایران
گارد امنیت پرواز ایران، برای اولین‌بار در سال 1350 فعالیت خودش را آغاز کرد. در همین سال‌های قبل از انقلاب، وظیفه تأمین امنیت پرواز هواپیماهای ایرانی، برعهده حراست شرکت‌های هواپیمایی و یگان ویژه تکاوران بود.
اما از سال 1357 تا 1363، پروازهای ایران، بدون گارد امنیت پرواز انجام شد، تا اینکه در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، چندین هواپیمای ایرانی، به‌دلیل نداشتن گارد امنیت پرواز، مورد سرقت قرارگرفتند و ضریب امنیتی پروازهای ایران، با افت شدیدی مواجه شد.
بنابراین، در سال 1363 امام خمینی(ره) با صدور فرمان حکومتی، خواستند تا امنیت پروازهای ایران، به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، واگذار شود. بعد از این فرمان، نیروهای حفاظت پرواز سپاه، در فرودگاه‌های سراسر کشور مستقر شدند و تا امروز توانسته‌اند ده‌ها عملیات هواپیما ربایی یا خرابکاری را با موفقیت خنثی کنند.
نبروهای امنیت پرواز سپاه، در تمام پروازهای ایرانی، حضور پررنگی دارند و تلاش می‌کنند تا مسافران پرواز بدون هیچ آسیبی به مقصد برسند. به‌عنوان مثال چه بخواهید با یک شرکت هواپیمایی ایرانی، از تهران به تبریز سفر کنید، چه بخواهید از تهران به دبی بروید، امنیت پرواز شما برعهده نیروهای حفاظت پرواز سپاه پاسداران خواهد بود.
پیش از این گفتیم که یکی از عوامل اصلی امنیت پرواز، عوامل ماشینی است که ارتباط مستقیمی با ناوگان پروازی شرکت‌های هواپیمایی دارد. بنابراین در ادامه تصمیم گرفتیم چندتا از امن‌ترین شرکت‌های هواپیمایی ایران را معرفی کنیم.
قبل از بررسی این ایرلاین‌ها، باید این را توضیح بدهیم که معیار ما برای انتخاب امن‌ترین ایرلاین‌های ایرانی، آمار تصادفات، نقص فنی، تلفات مالی و جانی این شرکت‌های هواپیمایی بوده‌است:
هواپیمایی هما
این شرکت هواپیمایی، در سال 1340 و با ادغام دو ایرلاین «Iranian Airways» و «Persian Airways» و با نماد «هما»، تاسیس شد. این شرکت هواپیمایی توانسته است در مدت کوتاهی، ناوگان پرواز مطمئنی را آماده کرده و یکی از امن‌ترین ایرلاین‌های ایران باشد.
ایرلاین ایران ایرتور
شرکت هواپیمایی ایران ایرتور، یک ایرلاین خصوصی است که هم‌اکنون میان تهران و سایر شهرهای ایرانی، و چندین شهر دیگر در سراسر دنیا، پرواز دارد.
این ایرلاین، هر هفته به‌صورت میانگین بیش از 50 پرواز داخلی و خارجی دارد و توانسته است دوسال پیاپی به‌عنوان یکی از کاندیدهای دریافت عنوان امن‌ترین شرکت هواپیمایی ایران، معرفی شود.
شرکت هواپیمایی آسمان
شرکت هواپیمایی آسمان در سال 1359 و از ادغام چهار ایرلاین دیگر، تاسیس شد، اما در حال‌حاضر، بزرگ‌ترین شبکه پروازهای داخلی ایران را در اختیار دارد.
این شرکت هواپیمایی بیشتر فعالیت خود را روی مناطق محروم، متمرکز کرده و در سال 1393، توانسته است لقب امن‌ترین شرکت هواپیمایی ایران را از آن خود کند.
هواپیمایی ماهان
شرکت هواپیمایی ماهان، یکی از خوش‌نام‌ترین و محبوب‌ترین ایرلاین‌های ایرانی است که در سال 1365 فعالیت خود را آغاز کرده و در حال‌حاضر به 52 مقصد داخلی و خارجی پرواز دارد.
ناوگان پرواز این شرکت در حال‌حاضر شامل 56 فروند هواپیمای مدرن است، که امنیت پرواز هواپیمایی ماهان را به یکی از قابل اعتمادترین پروازهای ایران، تبدیل کند.
سخن پایانی
حالا که با امنیت پرواز و عوامل موثر بر اختلال بر امنیت پرواز آشنا شدیم، باید بگوییم که حفظ امنیت یک پرواز، فرایندی بسیار پیچیده‌تر از آن‌چیزی که در این مقاله گفتیم، دارد.
افراد و متخصصان زیادی، دائم در تلاش هستند تا هر پروازی در سلامت کامل به زمین بنشیند و مسافران آن بدون کوچک‌ترین آسیب جسمی و روانی، به مقصدشان برسند. بنابراین تنها کاری که ما می‌توانیم برای حفظ امنیت پرواز انجام دهیم، همکاری با کادر پرواز و اجرای دستورالعمل‌هایی است که در طول پرواز، از طرف آن‌ها اعلام می‌شود.
همچنین کمک دیگری که می‌توانیم به امنیت خودمان و دیگران در طول پرواز بکنیم، این است که در صورت رخ‌دادن اتفاقات پیش‌بینی نشده، خون‌سردی خودمان را حفظ کرده و از توصیه‌های کادر پرواز، پیروی کنیم.
نظر شما