به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه هم میهن ، «پایلوت لنیگوانای» هنگام صحبت‌کردن دهان خود را می‌پوشاند. او سعی می‌کند دندان شکسته‌اش را پنهان کند، یادآوری تلخ تمام آنچه او قبل از پناه‌بردن به مأمنی برای جان به‌دربردگان از خشونت در شمال کنیا، تحمل کرد. او که مادر سه فرزند است، ماه جولای، پس از اینکه به دلیل تشدید خشونت مجبور به ترک خانه‌اش شد، به اینجا رسید. شوهرش حتی قبل از این خشکسالی که اکنون شمال کنیا را در برگرفته و بدترین خشکسالی در چند دهه اخیر است، بدرفتار بود. وقتی 68 گاو خانواده – تنها منبع بقای آنها- تلف شدند، تحمل این آزار غیرممکن شد.

او می‌گوید: «همسرم به وضوح ناامید شده بود و من و فرزندانم را تحت فشار قرار می‌داد. فکر می‌کنم او می‌خواست ما آنجا نباشیم، زیرا دیگر نمی‌توانست ما را تامین کند.»لنیگوانای، یکی از ده‌ها زنی است که در ماه‌های اخیر برای گریز از خشونت، گذرشان به پناهگاه «اوموجا» افتاده است. خشونتی که به گفته آنها بدتر شد، زیرا سال‌های کم‌بارش متوالی، خانواده‌های آنها را بیشتر در فقر فرو ‌برد. جامعه نیمه‌ کوچ‌نشین منطقه او، سامبورو به‌ویژه در برابر خشکسالی آسیب‌پذیرند، زیرا به دام‌هایی وابسته‌اند که حالا اجساد لاغرشان زمین‌های بایری را که زمانی چراگاه‌های خوبی بودند، پر می‌کند.

برای اینان و زنان بسیار دیگری در سراسر جهان، ممکن است تهدید این خشونت متداول‌تر شود، چراکه تغییرات اقلیمی باعث می‌شود رخدادهای غیرمعمول آب‌وهوایی شدیدتر و مکرر شود.دانشمندان مدت‌هاست هشدار می‌دهند که تغییرات اقلیمی به‌طور نامتناسبی بر فقیرترین و آسیب‌پذیرترین مردم جهان تأثیر می‌گذارد.

مذاکره‌کنندگان کشورهای ثروتمند در کنفرانس تغییرات اقلیمی سازمان ملل در مصر (بیست‌وهفتمین کنفرانس تغییرات آب‌وهوایی سازمان ملل متحد (۲۷ COP) از تاریخ ۱۵تا ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۱ (۶ تا ۱۸ نوامبر ۲۰۲۲) در شهر شرم‌الشیخ مصر برگزار شد) متعهد شدند برای کمک به کشورهای فقیرتری که در حال حاضر با آثار مخرب تغییرات اقلیمی دست‌وپنجه نرم می‌کنند، اقدامات بیشتری انجام دهند.

تا همین اواخر، توجه نسبتا کمی به تأثیر نامعمول تغییرات اقلیمی بر زنان و دختران می‌شد، اما امسال هیئت بین‌دولتی سازمان ملل متحد (IPCC) در مورد تغییرات اقلیمی، با استناد به شواهد فزاینده مبنی بر اینکه رویدادهای شدید آب‌وهوایی منجر به خشونت خانگی و پیامدهای جهانی برای سلامت عمومی و برابری جنسیتی می‌شود، ارتباطی بین تغییرات اقلیمی و خشونت شناسایی کرد.

تحقیق پژوهشگران دانشگاه سنت‌کاترین در مینه‌سوتا در سال 2021 در مورد رویدادهای شدید آب‌وهوایی در کنیا نشان داد که فشارهای اقتصادی ناشی از سیل و خشکسالی یا گرمای شدید، خشونت علیه زنان را در خانه‌های‌شان تشدید کرده است. این تحقیق که از داده‌های ماهواره‌ای و بررسی سلامت ملی استفاده کرده، نشان داد که خشونت خانگی در مناطقی که شرایط آب‌وهوایی نامتعادل را تجربه کرده‌ بودند، تا 60 درصد افزایش یافت.
آن تحقیق و 40 مورد دیگر که امسال به‌عنوان بخشی از یک بررسی جهانی در مجله پزشکی «لنست» (The Lancet) منتشر شد، نشان از افزایش خشونت مبتنی بر جنسیت در طول یا پس از رخدادهای آب‌وهوایی نامطلوب داشت.

تری مک‌گاورن که ریاست بخش سلامت جمعیت و خانواده در دانشکده بهداشت عمومی میلمن در دانشگاه کلمبیا را برعهده دارد، شواهد علمی برای این ارتباط را «تاسف‌بار و دردناک» خواند.مک‌گاورن گفت: «موج گرما، سیل‌ و بلایای ناشی از وضعیت اقلیمی باعث افزایش آزار و اذیت جنسی، آزار جسمی و روحی، زن‌کشی، کاهش فرصت‌های اقتصادی و آموزشی و افزایش خطر قاچاق انسان به دلیل مهاجرت اجباری می‌شود.» او افزود: «داده‌ها در برخی زمینه‌ها ازجمله خشونت روانی و عاطفی و تعرض علیه گروه‌های اقلیت، محدود است.»

برخی دانشگاهیان، کنشگران و فعالان امور بشردوستانه گفته‌اند که ارتباط بین خشونت علیه زنان و رویدادهای شدید آب‌وهوایی، نیاز به تحقیقات بیشتری دارد. نیتیا رائو، استاد جنسیت و توسعه در دانشگاه آنگلیای شرقی در بریتانیا، می‌گوید: «محرک‌های پیچیده خشونت را نمی‌توان به راحتی برشمرد. ایجاد رابطه‌ای خطی میان این دو بسیار دشوار است.»

در پناهگاه اوموجا، کسی تردیدی ندارد که خشکسالی باعث افزایش خشونت می‌شود؛ گواه آن هم تعداد زیاد موارد است. جین مریواس -که سازمان غیرانتفاعی او به نام «بنیاد زنان سامبورو» به زنانی که از خشونت خانگی گریخته‌اند، کمک می‌کند- می‌گوید، تعداد زنان در اوموجا سال گذشته دو برابر شد و به ۵۱ نفر رسید.

او گفت: «از آنجایی که جوامع و خانواده‌ها وسیله امرار معاش خود را از دست می‌دهند و از گرسنگی رنج می‌برند، خانواده‌هایی با ساختار آسیب‌پذیر یا نابسامان افزایش می‌یابد. بسیاری اکنون درگیر فعالیت‌های خطرناکی مانند کارگری جنسی و قاچاق‌فروشی هستند تا یک وعده غذا بخورند!»
زنان سامبورو با سبک زندگی نیمه‌ کوچ‌نشین خود بسیار آسیب‌پذیر هستند. مریواس گفت: «آنها دسترسی کم یا ناپایداری به امکانات بهداشتی، حفاظت پلیس یا خدمات پشتیبانی دارند که اطلاع‌رسانی درباره خشونت و آزاردیدگی را برای آنها دشوارتر می‌کند. آنها واقعا در سکوت رنج می‌برند.»

خشونت هنگام سیل اوج می‌گیرد

در شرق هند، بارندگی‌های شدید و مکرر و سیل‌های ویرانگر محرک خشونت است. فشار ناگهانی اقتصادی فقر را تشدید می‌کند و نابرابری اجتماعی معمولا زنان را به دام همسران سوءاستفاده‌گر یا سایر اعضای خانواده می‌اندازد، زیرا آنها جای دیگری برای رفتن ندارند و نمی‌توانند برای کمک به مقامات و مسئولان متکی باشند.

مادر پنج فرزندی که برای فاش‌نشدن هویتش، از نام مستعار «دِوی» استفاده کرد، گفت که چیزی درباره تغییرات اقلیمی نمی‌داند. او فقط می‌داند که هر وقت سیل به روستای او در ایالت بیهار (Bihar) هند می‌آید، شوهرش هم عصبانی و خشن به خانه می‌آید!با توجه به اینکه شوهرش بیشتر سال را دور از خانه به‌عنوان کشاورز کار می‌کند، هر فصل ممکن است با چالش همراه باشد.

«دوی» گفت، اما فصل باران‌های موسمی (مونسون) تا حد زیادی سخت‌ترین است؛ زمانی که رودخانه‌های روستای کم‌ارتفاع او طغیان می‌کنند و سیل زمین‌های بسیاری را درمی‌نوردد و کشاورزی را غیرممکن می‌کند. بدون هیچ چشم‌اندازی برای کار، تا زمانی که سیل فروکش کند، شوهرش به خانه بازمی‌گردد و ناامیدی و استیصال خود را بر سر خانواده‌اش خالی می‌کند.

«دوی» 40‌ساله می‌گوید: «این خشونت هنگام وقوع سیل‌ها به اوج خود می‌رسد. همه‌چیز در آن زمان بدتر می‌شود؛ گرسنگی، استرس. ما مارهایی داریم که وارد خانه می‌شوند!»«این خشم بر سر من خالی می‌شود. در آن مواقع فشار فراوانی وجود دارد و من به دلیل این همه تنش، نمی‌توانم بخوابم.» او این را می‌گوید و اشک‌هایش را پاک می‌کند.

«دوی» که در خانه کوچکش با سقف کاهگلی با مادرشوهرش زندگی می‌کند، خلوتی برای توصیف ماهیت این خشونت نمی‌یابد. اما وقتی زن مسن کمی دور شد، گفت که شوهرش او را کتک می‌زند و شبانه‌روز در طول سیل از او آزار و اذیت لفظی می‌بیند.شیلپی سینگ که با زنان در فقیرترین ایالت هند به‌عنوان مدیر سازمان مردم‌نهاد « Bhoomika Vihar» کار می‌کند، گفت که ارتباط بین سیل و خشونت ساده است: «این به مشکلات اقتصادی برمی‌گردد. وقتی در خانه غذایی برای خوردن وجود ندارد، مردان احساس درماندگی و ناراحتی خود را با کتک‌زدن زنان -که با این باور بزرگ شده‌اند که به گزینه رفتن فکر نکنند- تخلیه می‌کنند.»

در مورد «دوی»، این سیلاب‌ها او را به دام می‌اندازد. وقتی سیلاب خانه او را محاصره می‌کند، ارتباط او و خانواده‌اش با دنیای بیرون قطع می‌شود و آسیب‌پذیری او بیش از پیش افزایش می‌یابد. هنگامی که او درباره وضعیت خود صحبت می‌کند، بارها به عبارت هندی معروفی استناد می‌کند که به‌نحوی «من تحمل می‌کنم» ترجمه می‌شود که تقریبا همیشه به رنج زنان اشاره دارد.او گفت: «اگر دخترانم در این شرایط قرار بگیرند، به آنها می‌گویم باید تحمل کنند. اگر روزهای بد هست، قطعا روزهای خوب نیز باید در پی باشد.»

آموخته‌هایی از طوفان

دانشمندان تاکید می‌کنند که رویدادهای شدید آب‌وهوایی باعث خشونت خانگی یا جنسیتی نمی‌شوند، بلکه فشارهای موجود را تشدید یا انجام چنین خشونت‌هایی را برای مجرمان آسان‌تر می‌کنند.بر اساس مطالعات انجام‌شده در بنگلادش و بخش‌هایی از هند، آوارگی جمعی که به دنبال بلایای طبیعی رخ می‌دهد، ممکن است زنان را در معرض خطر بیشتری قرار دهد.

فیلیپین به‌عنوان یکی از کشورهای بسیار بلاخیز جهان، از زلزله و طوفان‌های مکرر رنج می‌برد که با گرم‌شدن جهان شدیدتر می‌شوند. 9 سال پیش، طوفان «هایان» -یکی از طوفان‌های قدرتمندی که تاکنون ثبت شده است- تمام روستاهای فیلیپین را با خاک یکسان کرد، بیش از 6000 نفر را کشت و حدود 4میلیون نفر را آواره کرد.

هنگامی که طوفان «رای» دسامبر 2021 فیلیپین را درنوردید، این کشور آمادگی بهتری داشت. تلفات نسبتا کم -صدها نفر- تا حدی به بهبود سیستم‌های هشدار زودهنگام و سایر اقدامات مقامات محلی نسبت داده شد؛ اما این هم تقریبا به اندازه طوفان‌های قبلی خسارت مالی وارد کرد. با گذشت بیش از یک سال، بسیاری از حادثه‌دیدگان با از دست‌دادن خانه و در بسیاری از موارد، محصولات کشاورزی و وسایل امرار معاش خود، همچنان در پناهگاه‌های موقت زندگی می‌کنند.

رومل لوپز، سخنگوی اداره رفاه اجتماعی محلی گفت، این فشارها اغلب به‌عنوان محرکی برای خشونت و بدرفتاری در خانواده‌ها در کشوری عمل می‌کند که خشونت علیه زنان در آن رایج است. بر اساس بررسی جمعیت‌شناختی که اداره آمار فیلیپین در سال 2017 انجام داد، از هر چهار زن فیلیپینی 15 تا 49 ساله، یک نفر خشونت فیزیکی، عاطفی یا جنسی از سوی همسر یا شریک زندگی خود دیده است.

لوپز افزود: «زمانی که مصیبت، فاجعه یا درگیری رخ می‌دهد، ممکن است خانواده‌ها با مشکل و دشواری مواجه شوند. وضعیت در پناهگاه‌های موقت هم عاملی موثر است. این وضعیت آنها را مضطرب می‌کند و بر ناامیدی‌شان می‌افزاید. وقتی کسی ناامید و درمانده است، ممکن است به نقطه خاصی برسد و خشونت به وجود بیاید.»

هیچ داده رسمی‌ای که نشان دهد چگونه بلایای شدید آب‌وهوایی بر میزان خشونت علیه زنان و دختران در فیلیپین تأثیر می‌گذارد، وجود ندارد. تحقیقی بر اساس مصاحبه‌های دقیق با 42 نفر شامل بازماندگان طوفان «هایان»، امدادگران و مقامات دولتی نشان داد که گزارش‌های خشونت خانگی، خشونت جنسی و زنای با محارم پس از این فاجعه افزایش یافته بود. نظرسنجی جداگانه‌ای از بیش از 800 خانوار در منطقه آسیب‌دیده از این طوفان که فدراسیون بین‌المللی صلیب سرخ و هلال احمر (IFRC) انجام دادند، افزایش ازدواج زودهنگام و خشونت خانگی را نشان داد.

سازمان‌های بشردوستانه فعال در جزایر دیناگات که به‌شدت تحت تاثیر طوفان «رای» قرار گرفته بودند، به دنبال شکستن این روند بودند. آنها کمپینی پوستری راه‌اندازی کردند که نشان می‌داد زنان در صورت مواجهه با خشونت در خانه، برای کمک به کجا مراجعه کنند که همراه با شماره تلفن برای تماس بود.

برای زنان سامبورو در اوموجا، فرار از فشارهای دوگانه خشونت و خشکسالی کلید بقای آنها شده است.«رز لایرولکک» در سایه رو به زوال مجموعه کلبه‌های سنتی با سقف کاهگلی که پناهگاه را تشکیل می‌دهند، نشست. او گفت که چگونه شوهرش پس از اینکه متوجه شد همه گاوهایش مرده‌اند، عصبانی به خانه آمد و او را به باد کتک گرفت و چگونه او هنوز پس از گذشت بیش از دو سال، این زخم را روی شانه راست خود حمل می‌کند: «چیزی نمانده بود که به قیمت جانم تمام شود.»