یکی از مهم ترین وظایف والدین تربیت صحیح فرزندان است. با علم به اینکه هیچ پدر و مادری کامل نیستند، والدین باید تلاش کنند تا با یادگیری اصول مهم مهارت فرزندپروری فرزندانی از نظر اخلاقی سالم تربیت کنند. خانواده به عنوان اساسی ترین و اولین بنیان جامعه می تواند در سلامتی جامعه تاثیر مستقیمی داشته باشد. با توجه به نقش والدین در تربیت کودکان که بسیار حیاتی است آشنایی با مهارت فرزندپروری کمک می کند تا روش های درست را در مورد فرزندانشان اجرا کنند.

مهارت فرزندپروری

مهارت‌های فرزندپروری والدین نقش مهمی در شکل‌گیری شخصیت کودک دارند و اثر آن‌ها تا پایان عمر باقی می‌ماندِ به همین دلیل یادگیری مهارت فرزندپروری بسیار مهم است. نوع رفتار والدین با فرزندشان تعیین‌کننده رفتار متقابل فرزندان و همین‌طور شخصیت فرزندان است. مهارت‌های فرزندپروری دو معیار عمده را در بر می‌گیرند که شامل محبت و کنترل هستند. مهارت‌های فرزندپروری مجموعه رفتارها، گفتار و روش‌هایی هست که والدین نسبت به فرزندانشون در پیش می‌گیرند. والدین شیوه‌های تربیتی متفاوتی در برابر فرزندان خودشون دارند. بعضی والدین استبدادی و دیکتاتوری هستند، بعضی دیگه آسان‌گیر و بی‌تفاوت بوده و گروه دیگری از اون‌ها دموکراتیک و مقتدرانه عمل می‌کنند.

یکی دیگر از مزایای فراگیری روش‌های صحیح فرزندپروری این است که از کودک در برابر اختلالات روحی روانی، افسردگی، اضطراب، رفتارهای ضداجتماعی و سوءمصرف الکل و مواد مخدر محافظت می‌شود و استقلال شخصیتی در کودک رشد می‌کند.

نقش والدین در تربیت کودک

برقراری ارتباط سالم با کودکان یکی از اصول مهم مهارت فرزندپروری است. ارتباط سالم بین والدین و رابطه سالم والدین با فرزندانشان مهم‌ترین قسمت رشد و پرورش اخلاقی کودکان است. منظور از ارتباط فرایند مبادله اطلاعات و احساسات است. محیط خانه باید سرشار از مهر و محبت باشد و بین تمام اعضای خانواده هیچ کینه یا دشمنی وجود نداشته باشد. برقراری چنین فضایی وظیفه والدین است که بتوانند محیطی سالم و مملو از عاطفه و مهربونی ایجاد کنند.

پس مشاهده ارتباط سالم بین پدر و مادر و احترامی که والدین برای همدیگه قائل هستن موجب می‌شود که کودک هم ناخودآگاه این رفتارهای صحیح را یاد بگیرد. دکتر اسپاچ، روان‌شناس معتقدند که: آسودگی فردی و اساسی کودک زمانی حاصل می‌شود که کودک ببیند والدینش در مقابله با مشکلات و مسئولیت‌های زندگی با همدیگر همدل هستند و اتحاد و انسجام دارند.

مهارت فرزندپروری؛ روش‌ های آن

مهم‌ترین وظیفه والدین تربیت فرزندانی سالم است. اهمیت مهارت فرزندپروری تا حدی است که باید به اصول آن حتما توجه شود و والدین باید از کنترل گری زیاد یا محبت بیش از حد جلوگیری کنند. عدم تعادل در رفتارهای والدین باعث آسیب‌دیدن شخصیت کودک و بروز ضعف‌های شخصیتی، تربیتی و اخلاقی در آینده می‌شود؛ پس برقراری یک رابطه سالم از اولویت‌ها و مهم‌ترین زمینه مهارت فرزندپروری است.

1. گذراندن اوقاتی از روز با کودک

یک مهارت فرزندپروری وقت گذرانی با کودک است. اختصاص دادن تایمی از روز به کودک و وقت گذراندن با ان یکی از روش های فرزندپروری است؛ مثلاً وقتی کودک‌تان به شما مراجعه می‌کند تا چیزی بپرسد یا چیزی می‌خواد درواقع نیازمند جلب‌توجه هست و این بهترین زمان است که باید باهاش وقت بگذرانید. این‌کار باعث میشه که کودک سرخورده نشود و احساس باارزش بودن بهش دست دهد؛ درنتیجه اعتمادبه‌نفسش افزایش پیدا می‌کند.

2. صحبت با کودک

از طریق صحبت‌کردن با کودکان به روشی محبت‌آمیز و منطقی، کودک حس نزدیک بودن به والدین پیدا می‌کند و والدین خودش را به‌عنوان پناهگاهی امن می‌داند. در مورد مسائل موردعلاقه کودک باهاش صحبت کنید. این کار باعث می‌شود کودک نه‌تنها مهارت سخن‌گفتن را یاد بگیرد؛ بلکه مهارت‌های اجتماعی و شیوه مذاکره و گفتگو را هم فرا می‌گیرد و اعتمادبه‌نفسش هم افزایش پیدا می‌کند.

3. آموزش رفتار و مهارت‌های جدید به کودک

نکته مهم در فرزندپروری این است که در واقع کودک نوع برخورد با مشکلات و مسائل را در موقعیت‌های مختلف از والدین خودش یاد می‌گیرد. والدین با تمرین، تشویق و آموزش شیوه حل مسئله و روش برخورد با موقعیت‌های مختلف را به کودک یاد می‌دهند. همچنین رفتارهای والدین الگویی برای فرزند است که یاد می‌گیرند در مقابله با مشکلات چه رفتارهایی از خودشان نشان بدهند.

4. مدیریت رفتار نامطلوب کودک

در مسیر یادگیری مهارت فرزندپروری باید بدونید که کودکان خواسته‌های زیادی دارند که بعضی از آن‌ها منطقی و معقول نیستند و در مورد بعضی دیگه برآورده‌کردنشان ممکن نیست؛ بنابراین والدین باید قوانین، مقررات و خط‌قرمزها را به کودکان خودشان یاد بدهند تا کودکان این توانایی را به دست آورند که وقتی نمی‌توانند به خواسته یا هدفی برسند، ناراحتی و ناکامی خودشون را کنترل کنند. شاید مدیریت چنین رفتارهایی برای والدین دردسرساز باشد؛ ولی در طولانی‌مدت نتایج مثبت و مؤثری خواهد داشت.

5. مدیریت رفتار نامطلوب کودک در خارج از خانه

شاید کودکان در خانه مشکلی نداشته باشند؛ ولی در بیرون از منزل مثلاً فروشگاه، مهمانی، مسافرت مشکلاتی به وجود بیاورند. والدین باید برای چنین موقعیت‌هایی از قبل آماده باشند و تمرین کنند. قبل از خروج از منزل باید با کودک خودتون صحبت کنید و انتظارات خود و قوانین را برای کودک توضیح بدید. همین‌طور برای جلوگیری از بروز مشکل در بیرون از منزل یک فعالیت سرگرم‌کننده براش فراهم کنید؛ مثلاً اسباب‌بازی موردعلاقه کودک را برایش ببرید. فاطمه مرادی روانشناس کودک و نوجوان با ارائه راهکارها و تکنیک‌های کاربردی می‌تواند در این زمینه راهنمایی‌های ارزشمندی به شما ارائه دهد.

جمع‌بندی

یکی از اصول مهم فرزندپروری که باید تمام والدین آن را یاد بگیرند مهارت فرزندپروری است. یادگیری چنین مهارتی نقش مهمی در آینده فردی و اجتماعی کودک دارد؛ پس اگر می‌خواهید فرزندانی سالم و موفق در آینده داشته باشید باید به نقش والدین در تربیت کودک توجه زیادی کنید و روش‌های فرزندپروری صحیح را یاد بگیرید.

به همین منظور باید از افراط‌وتفریط خودداری کنید و در پرورش کودکتان تعادل را رعایت کنید. برقراری تعادل در محبت، سخت‌گیری، قوانین و کنترل کودک باعث می‌شود که یک شخصیت قوی، مستقل و منطقی در کودک شکل بگیرد و در آینده در برخورد با مسائل و موقعیت‌های مختلف رفتارهای درست و منطقی داشته باشد. شما می‌توانید با دریافت مشاوره از فاطمه مرادی، یکی از بهترین روانشناسان کودک در تهران، اطلاعات لازم درمورد خودمراقبتی و تربیت جنسی کودکان را بیاموزید.