به گزارش سلامت نیوز به نقل از جوان، ساعت ۹ صبح است در میدان ولیعصر تهران؛ جایی که روزهای عادی پر از شلوغی و هیاهوی مردم است، امروز حال و هوایی متفاوت دارد. در زیر این آرامش ظاهری، نبردی بی‌صدا جریان دارد؛ جنگی پنهان و فرسایشی که کمتر کسی از آن آگاه است، اما هر روز برای سلامت شهر و بهبود شرایط زیستی آن، مبارزه‌ای سخت صورت می‌گیرد.
در قلب پایتخت، جنگی بی‌صدا، اما جدی علیه موش‌های شهری در جریان است؛ جانورانی که با جولان در کنار جوی‌های آب و درختان خیابان‌های پرجنب‌وجوش، سلامت و آرامش شهروندان را تهدید می‌کنند. این نبرد که هر روز در میدان ولیعصر، انقلاب و نقاط مختلف تهران جریان دارد، ترکیبی از سم‌پاشی، سیمان‌ریزی و بهسازی محیط‌زیست است که موفقیت آن بدون همکاری شهروندان و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، ناممکن است.
ساعت ۹ صبح است در میدان ولیعصر تهران؛ جایی که روزهای عادی پر از شلوغی و هیاهوی مردم است، امروز حال و هوایی متفاوت دارد. در زیر این آرامش ظاهری، نبردی بی‌صدا جریان دارد؛ جنگی پنهان و فرسایشی که کمتر کسی از آن آگاه است، اما هر روز برای سلامت شهر و بهبود شرایط زیستی آن، مبارزه‌ای سخت صورت می‌گیرد.
میدان ولیعصر، محلی که روزانه هزاران نفر از آن عبور می‌کنند، امروز تبدیل به محل فعالیت نیروهای خدمات شهری شده است. آنها با لباس‌های محافظ و تجهیزات خاص، میان جوی‌های آب و کنار درختان مشغول کار هستند. در دستان برخی، سطل‌های قرمز رنگ سم دیده می‌شود که گویی حکم مهمات این جنگ ناپیدا را دارند. این سطل‌ها پر از ماده‌ای سمی هستند که قرار است موش‌ها را در این جنگ نابرابر شکست دهد.
نیروها با دقت لانه‌های موش‌ها را سیمان‌ریزی می‌کنند و با حضور سم‌پاش‌ها، فضای میدان و خیابان‌های اطراف را با سموم هدفمند می‌پوشانند؛ فعالیت‌هایی که شاید از چشم اکثر شهروندان پنهان مانده، اما برای پاکیزگی و حفظ بهداشت شهری، حیاتی هستند.
نخستین توقف: میدان ولیعصر
وقتی به میدان ولیعصر می‌رسیم، چشم‌اندازی متفاوت از معمول می‌بینیم؛ کارکنان با دقت روی لانه‌های زیرزمینی موش‌ها کار می‌کنند. این لانه‌ها که در تاریکی زیر زمین و اطراف چمن‌ها و جوی‌های آب گسترده شده‌اند، هر روز توسط گروه‌های موش‌ها حفاری و بازسازی می‌شوند. سیمان‌ریزی این لانه‌ها کاری ظریف و تخصصی است؛ نه تنها برای مسدود کردن مسیر بلکه به عنوان سد نهایی در برابر بازگشت این جانوران.
یکی از روش‌های جدید و مؤثر در این زمینه استفاده از سیمانی است که با شیشه خرد شده ترکیب شده‌است. این ترکیب باعث می‌شود موش‌ها نتوانند با دندان‌های خود سیمان را بتراشند یا تخریب کنند. این سد شیشه‌ای، همانند دیواری محکم عمل می‌کند که راه بازگشت را برای موش‌ها می‌بندد.
حسین ظفری، رئیس خدمات شهری منطقه ۶، که در این عملیات حضور داشت، توضیح می‌دهد: «ما به‌طور مستمر در حال به‌روزرسانی روش‌های مبارزه با موش‌ها هستیم. سیمان‌های شیشه‌خورده یکی از روش‌هایی است که به‌تازگی برای جلوگیری از مهاجرت و لانه‌سازی مجدد موش‌ها استفاده می‌شود».
همزمان با سیمان‌ریزی، سم‌پاش‌ها نیز مشغول پخش سم‌های هدفمند در نقاط مختلف میدان و اطراف آن هستند. این سم‌ها که در سطل‌های قرمز رنگ نگهداری می‌شوند، نقش مهمی در کاهش جمعیت موش‌ها ایفا می‌کنند. ماده‌ای که نه تنها سریع موجب مرگ نمی‌شود، بلکه دستگاه گوارش موش‌ها را به آرامی مسموم می‌کند تا روند مرگ تدریجی به شکلی کنترل شده پیش برود.
ظفری درباره این سم‌ها می‌گوید: «سم‌هایی که ما استفاده می‌کنیم بسیار هدفمند هستند و هیچ خطری برای دیگرحیوانات، از جمله گربه‌ها، ندارند».
روش‌های سنتی در کنار تکنولوژی
در میان تجهیزات مدرن و سم‌های پیشرفته، ردپایی از روش‌های قدیمی هم دیده می‌شود. در برخی مناطق، کارکنان هنوز از طعمه‌های سمی سنتی استفاده می‌کنند که ترکیبی از خوراک‌هایی مانند سوسیس و کالباس با سم است. این طعمه‌ها به شکل هوشمندانه در نقاطی که حرکت موش‌ها بیشتر است، قرار داده می‌شوند.
یکی از کارکنان که مشغول کار با این طعمه‌ها بود، گفت: «دربعضی جاها هنوز از سوسیس و کالباس سمی استفاده می‌کنیم. این طعمه‌ها که ترکیب‌شده با سم هستند، در نقاط مشخصی قرار داده می‌شوند تا موش‌ها راحت‌تر به دام بیفتند. بعضی وقت‌ها این روش از خیلی از تکنولوژی‌های جدید هم جواب بهتری می‌دهد.»
موش‌های جولان‌دهنده در شهر
با وجود تمام تلاش‌ها و عملیات‌های میدانی، تصویر موش‌ها که بی‌پروا و جولان‌دهنده در گوشه و کنار شهر به چشم می‌خورد، زنگ خطری جدی است. در اطراف جوی‌های آب میدان ولیعصر و درختان تنومند آن، موش‌ها آزادانه حرکت می‌کنند، از کنار سطل‌های زباله رد می‌شوند و به دنبال غذا می‌گردند. آنها با سرعتی حیرت‌انگیز از سایه‌ها عبور می‌کنند، از کوچه‌ها و شکاف‌های دیوارها بالا می‌روند و در چمن‌ها مخفی می‌شوند.
این صحنه، نشان می‌دهد که این جانوران کوچک و در عین حال مقاوم، هنوز هم به راحتی در محیط شهری جای دارند و هر روز برای بقا و گسترش خود می‌جنگند. دیدن این موجودات به شکل آزاد و گسترده در نقاط مختلف شهر، اهمیت استمرار و تقویت عملیات کنترل را گوشزد می‌کند.
چالش‌های محیطی و رفتار مردم
حرکت ما به سوی میدان انقلاب و خیابان قدس ادامه دارد؛ جایی که تیم‌های خدمات شهری همچنان مشغول پاک‌سازی و سم‌پاشی هستند. با این حال، موانع و مشکلات زیادی بر سر راه آنهاست که بخشی از آن ناشی از رفتار شهروندان است.
داوود گودرزی، مدیر اداره کنترل جانوران مضر شهری، با نگرانی از همکاری ناکافی برخی مردم می‌گوید: «اگر مردم زباله‌ها را به‌موقع و درست بیرون بگذارند، بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. موش‌ها بیشتر در جاهایی تجمع می‌کنند که غذا به راحتی پیدا می‌کنند.»
این مسئله نشان می‌دهد که حفظ نظافت شهری یک وظیفه جمعی است. حسین ظفری نیز بر این نکته تأکید می‌کند: «نظافت شهری یک کار گروهی است؛ اگر مردم در نگهداری از محیط‌زیست کوشا باشند، ما هم می‌توانیم کارایی بیشتری داشته باشیم.»
هشدار شورای شهر و پاسخ میدانی مدیران شهری
اخیراً برخی اعضای شورای اسلامی شهر تهران از افزایش نگران‌کننده جمعیت موش‌ها هشدار داده‌اند. ناصر امانی، عضو شورا، پس از بازدید میدانی از منطقه ۱۱ گفته بود: «موش‌ها به اندازه گربه شده‌اند!»
این گفته، تلنگری است به مسئولان که بیشتر به فناوری‌های نو و مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه توجه کنند. مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت نیز به فصل زادآوری موش‌ها اشاره کرده و تأکید دارد که شهرداری بایدجدیت بیشتری در این زمینه به خرج دهد.
در مقابل، داوود گودرزی به نکته مهمی اشاره می‌کند که می‌تواندپاسخی به این هشدارها باشد: «ریشه‌کن کردن موش‌ها غیرممکن است؛ ولی می‌توانیم جمعیت‌شان را کنترل کنیم، به شرطی که مردم هم کنار ما باشند.»
سم‌های به‌روز و ویژگی‌های رفتاری موش‌ها
یکی از سم‌های اصلی که در این عملیات‌ها استفاده می‌شود، سم «برادون» است. داوود گودرزی درباره این سم می‌گوید: «این سم به‌گونه‌ای طراحی شده که موش را بلافاصله نمی‌کشد؛ بلکه مرگ تدریجی بعد از حداقل پنج تا هفت روز اتفاق می‌افتد. این مدت زمان باعث می‌شود موش‌ها قبل از مردن به گوشه‌ای خلوت بروند و در آنجا جان دهند، نه اینکه ناگهان وسط خیابان یا در مناطق پر رفت‌وآمد بمیرند.»
او توضیح می‌دهد که این رفتار طبیعی موش‌ها باعث کاهش احتمال دیدن لاشه و بوی نامطبوع می‌شود و از تجمع لاشه‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین به کاهش خطر انتقال بیماری‌هایی مانند طاعون کمک می‌کند.
غذادهی به گربه‌ها؛ مشکل یا راه‌حل؟
بحثی دیگر در این میان، موضوع تغذیه گربه‌های شهری است. برخی شهروندان باور دارند که غذارسانی به گربه‌ها می‌تواند به کاهش جمعیت موش‌ها کمک کند، اما داوود گودرزی نظر متفاوتی دارد: «اینکه فکر کنیم غذادادن به گربه‌ها باعث کاهش موش‌ها می‌شود، اشتباه است. گربه‌هایی که به غذای آماده دسترسی دارند، انگیزه‌ای برای شکار موش ندارند. ضمن اینکه باقی‌مانده این غذاها خود می‌تواند منبع تغذیه برای موش‌ها و پرنده‌ها باشد.»
روایت شخصی: خانه‌ای درگیر با موش‌ها
در میانه این بازدید میدانی در خیابان قدس، زنی که خود را سرایدار یکی از مدارس منطقه معرفی کرد، با نگرانی و ناراحتی از ما خواست بشنویم: «یک‌بار موش وارد خانه‌مان شد و من برای یک ماه آسایش نداشتم!»
او از تجربه‌های متعدد خود در مواجهه با موش‌ها در مدرسه و خانه می‌گفت، از استفاده از طعمه‌های سمی، تله‌های مختلف و حتی آوردن گربه برای مقابله با این مشکل. این روایت شخصی، گوشه‌ای از زندگی روزمره بسیاری از شهروندانی است که با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند.
پایان ماجرا یا آغاز راه؟
نبرد با موش‌ها، جنگی است بی‌صدا و بی‌پایان. داوود گودرزی در پایان می‌گوید: «ریشه‌کن کردن موش‌ها غیرممکن است؛ ولی می‌توانیم جمعیت‌شان را کنترل کنیم، به شرطی که مردم هم کنار ما باشند.»
او به مشکلاتی مانند کمبود بودجه، ضعف نظارت و نقاط زیستگاهی نامناسب نیز اشاره می‌کند: «یکی از عمده مشکلات، بهسازی محیط‌زیست و اصلاح نقاطی است که تبدیل به زیستگاه موش‌ها شده‌اند. اگرچه بودجه‌ها تأمین می‌شود، اما گاهی پیمانکاران کوتاهی می‌کنند و دستگاه نظارت باید قوی‌ترباشد تا کارها به نحو احسن انجام شود.»
گودرزی خاطرنشان می‌کند تا زمانی که محیط شهری پاکیزه نباشد و زباله‌ها به‌درستی مدیریت نشود، این نبرد ادامه خواهد داشت. این جنگ بی‌صدا، سلامت و آرامش شهروندان را هدف گرفته است و به همکاری همه نیاز دارد.
مدیریت جانوران مضر شهری، به ویژه مقابله با موش‌ها، چالشی پیچیده و چندوجهی است. ترکیب فناوری‌های نوین، بودجه کافی، نظارت مستمر و مشارکت مردم، می‌تواند این نبرد را به سمت موفقیت هدایت کند. همان‌طور که مسئولان شهری اذعان دارند، ریشه‌کن کردن کامل موش‌ها ممکن نیست، اما کنترل و کاه
نظر شما