سلامت نیوز:ماجرای ازدواج دختر 11 ساله و پسر 22 ساله در شهرستان بهمئی از استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد سبب شد بار دیگر لایحه منع ازدواج افراد زیر 18 سال به جریان بیفتد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ،این درحالی است که این لایحه نمی‌تواند به این پدیده کمکی کند. ازدواج در سنین پایین در بسیاری از شهرهای کشورمان سنت و فرهنگ محسوب می شود که برخورد با آن نیازمند فرهنگ‌سازی و ارائه راهکارهای درست است و صرف افزایش سن تا 18 سال فقط سبب مخفی کردن این ازدواج‌ها خواهد شد.


سه‌شنبه هفته گذشته بود که فیلمی در فضای مجازی منتشر شد و در آن مراسم عقد موقت دختری 11 ساله با پسری 22 ساله در حال برگزاری بود؛ فیلمی که گفته می‌شود متعلق به زوجی در شهر لیکک مرکز شهرستان بهمئی در استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد بود و خیلی زود واکنش کاربران فضای مجازی را به دنبال داشت.

برخی‌ها از سن پایین عروس شکایت می‌کردند و علت آن را خلأ قانون می‌دانستند و برخی‌ها از انتشار تصاویر بدون سانسور آن‌ها و ورود به حریم خصوصی آن‌ها حرف می‌زدند. واکنش‌ها در چند روز گذشته آن‌قدر زیاد بود که خیلی زود واکنش مسوولان را نیز به‌دنبال داشت. پیگیری‌های صورت‌گرفته در این‌باره سبب شد دادگستری شهرستان بهمئی این زوج و خانواده‌هایشان را فرابخواند و سرانجام این عقد از سوی دادگاه باطل اعلام شد.

به گفته آقای حسن نگین‌تاجی، رییس دادگستری استان کهگیلویه‌و‌بویراحمد انگیزه این اقدام صرفاً به خاطر ایجاد محرمیت با عقد موقت، شناخت بیشتر و رفت و آمد زوج با خانواده زوجه برای جلوگیری از برخی مسائل و مشکلات شرعی بوده است تا اینکه پس از گذشت 6 سال اقدام به عقد رسمی و ازدواج کنند.

نگین‌تاجی درباره باطل کردن این عقد به رسانه‌ها گفته بود: احساس کردیم دختر در این سن آگاهی پایینی دارد و مصلحت نیست عقد موقت هم باشد ولی زوجه مهریه مشخص‌شده را بذل کرده (بخشیده است) و زوج مدت باقیمانده عقد را (عقد دوساله بود) باید بذل کرده؛ بنابراین عقد منتفی و منحل شد تا در زمان مقتضی با اخذ مجوز از دادگاه اقدام به ازدواج رسمی کنند.»

 اما اصل ماجرا چه بود؟
پس از انتشار این ویدئو، بسیاری از فعالان اجتماعی و قشر شبه‌روشنفکر جامعه باز هم موضوع بالابردن سن ازدواج را تا 18 سال مطرح کردند و از نمایندگان مجلس خواستند هرچه زودتر این لایحه را در مجلس به جریان بیندازند.

 اما واقعیت ماجرا این است که بالا بردن سن ازدواج تا 18 سال نه‌تنها این مشکلات را حل و برطرف نمی‌کند، بلکه سبب می‌شود از ازدواج بخش زیادی از افراد در جامعه که شرایط ازدواج را هم دارند؛ جلوگیری شود. ازدواج در سن پایین از قدیم‌الایام در ایران مرسوم بوده و حالا با گسترش شهرنشینی و تغییر سبک زندگی این موضوع نه‌تنها اتفاق نمی‌افتد، بلکه انجام آن را زشت و ناپسند می‌دانند.

با این وجود ازدواج در سن پایین هنوز هم در بسیاری از شهرستان‌های ایران رواج دارد به‌خصوص شهرهایی که به صورت طایفه‌ای یا عشیره‌ای هستند؛ مانند شهرهای عرب‌نشین خوزستان، مناطق لرنشین زاگرس و همچنین استان‌های کردستان و کرمانشاه. این استان‌ها از جمله مناطقی هستند که ازدواج زوجین در بین آن‌ها در سنین پایین هم رخ می‌دهد.

حال سؤال اینجاست که چرا قانون منع ازدواج افراد زیر 18 سال به آن‌ها کمک نمی‌کند؟
همان‌طور که در ابتدای گزارش نیز ذکر شد، زوج بهمئی به صورت موقت عقد کرده و صیغه محرمیت خوانده بودند. این یعنی عمده این افراد به صورت رسمی عقد خود را ثبت نمی‌کنند تا هم سن زوجین بیشتر شود و هم برای تحصیل عروس و داماد مشکلی ایجاد نشود.

در واقع بالا بردن سن ازدواج تا 18 سال نه‌تنها کمکی به زوج‌های کم‌سن نمی‌کند، بلکه سبب می‌شود همین عقد موقت‌شان را نیز پنهان کنند و با این اتفاق دیگر حتی زوجه هم از حقوق اولیه خود نظیر مهریه برخوردار نیست و در واقع عدم‌ثبت چنین ازدواج‌هایی به ضرر زوجه تمام می‌شود.

بدیهی است ازدواج در سنین پایین در شهرهای ایران نه‌تنها با قانون‌گذاری‌های جدید حل و فصل نمی‌شود، بلکه سبب بروز پدیده دیگری نیز می‌شود چرا که این یک امر یک سنت قدیمی است و رفع و تغییر آن نیازمند فرهنگ‌سازی است، نه فقط تغییر قانون.

راه‌حل چیست؟
معاونت امور زنان در کابینه ریاست‌جمهوری و برخی نمایندگان مجلس تاکید دارند که سن ازدواج تا  18سالگی بالا برود و این دقیقاً همان چیزی است که در سند توسعه پایا به ایران تکلیف شده است؛ این درحالی است که جلوگیری از پدیده کودک‌همسری، کودک‌فروشی و... راه‌های دیگری به غیر از بالابردن سن ازدواج تا 18 سال دارد.

یکی از راه‌های جلوگیری از ازدواج‌های نامتعارف، اجباری کردن مشاوره و مراجعه به روان‌پزشک، روانکاو و پزشکی قانونی برای ازدواج‌های زیر 15 سال است. همچنین جرم‌انگاری اختلاف سنی، استشهاد از محله و مدرسه و امثالهم سبب می‌شود از ازدواج‌های نامتعارف جلوگیری کرده و همچنین افرادی که زیر سن 18 سال هستند هم در صورت داشتن شرایط لازم ازدواج کنند.

در واقع هنگامی که حرف از ازدواج افراد زیر 18 سال زده می‌شود به این معنا نیست که تمامی این افراد باید به سرعت ازدواج کنند، بلکه به این معناست که این افراد در صورت تأیید مشاور و پزشکی قانونی در صورتی که به بلوغ فکری، جسمی و جنسی رسیده باشند، این حق را می‌توانند داشته باشند که برای وضعیت تأهل خود تصمیم بگیرند و با تصویب لایحه ازدواج زیر 18 سال این آزادی از افراد گرفته می‌شود.

 جلوگیری از پدیده کودک‌همسری بیش از قانون به فرهنگ‌سازی و فقر‌زدایی نیاز دارد، چرا که فرهنگی که دختر 12 ساله را مجبور به ازدواج می‌کند، می‌تواند دختران بیست و چندساله را هم به این کار مجبور کند. فقر، عدم آگاهی درست و شرایط اجتماعی و اقتصادی خانواده، موجب این امر می‌شود.