به گزارش سلامت نیوز، بهداشت خاص زنان و سلامت باروری آنان همواره مورد تاکید مجامع بینالمللی بوده است زیرا حمایت از بهداشت زنان در تامین سلامت جامعه و خانواده بسیار مهم بوده و به عنوان حقوق اجتماعی زنان در نظر گرفته میشود. نکتهای که البته برای تحقق آن وجود زیرساختهای مهم فرهنگی،اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی بسیار مهم است.
۹۰ درصد از قربانیان سرطان دهانه رحم در کشورهای فقیر بودهاند
این نکته تلخ حائز اهمیت بسیار است که سالانه بیش از ۳۰۰ هزار زن در جهان بر اثر سرطان دهانه رحم میمیرند که ۹۰ درصد این مرگ و میرها در فقیرترین کشورهای جهان رخ میدهند. به نظر میرسد بیراه نیست اگر بگوییم میان فقر و بیماریهای زنان ازجمله همین سرطان دهانه رحم ارتباطی نزدیک وجود داشته و در واقع زنان در مناطق فقیر و محروم به دلیل عدم وجود زیرساختهای فرهنگی و بهداشتی لازم و عدم دسترسی راحت، فراوان و ارزان به خدمات بهداشت جان خود را از دست میدهند.
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت ۹۹ درصد از مرگ و میر مادران در کشورهای در حال توسعه رخ میدهد و احتمال زنده ماندن یک زن در دوران زایمان با وضعیت اقتصادی اجتماعی وی، دسترسی به مراقبتهای بهداشتی، جایی که او از لحاظ جغرافیایی و هنجارهای فرهنگی زندگی میکند، ارتباط نزدیکی داشته است. بنابراین آموزش، اگاهیرسانی،امکانات و خدمات لازم برای فرهنگسازی و تامین بهداشت باروری زنان در دسترس نباشد نمیتوان از زنان در برابر انواع بیماریهای ویژه آنها محافظت کرد.
سالانه بیش از ۳۰۰ هزار زن در جهان بر اثر سرطان دهانه رحم میمیرند که ۹۰ درصد این مرگ و میرها در فقیرترین کشورهای جهان رخ میدهند.
حق سلامت زنان به چه معنی است؟
حق سلامت زنان به معنای برخورداری آنان از سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی در زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی با توجه به ویژگیهای آنان در مراحل مختلف زندگی است. شناسایی رفتارها و عواملی که موجب افزایش بروز بیماری؛ جراحت و یا ناتوانی در طول زندگی یک زن میشود و حق دسترسی زنان به نیروهای متخصص و همگن خدمات سلامت در همه ابعاد از جمله حقوق زنان در حوزه سلامت است.
همچنین حقبرخورداری از بهداشت باروری و بارداری، زایمانسالم، مراقبتهای بهداشتی پس از زایمان با استفاده از افراد و بهویژه زنان متخصص در کنار پیشگیری و درمان بیماریهای شایع زنان، بیماریهایمقاربتی و نازایی آنان. حق برخورداری از خدمات مشاورهای و آزمایشهای پزشکی به منظور اطمینان از سلامت کامل مرد در امر ازدواج و در حین ازدواج از دیگر حقوق در نظر گرفته در راستای تامین بهداشت زنان است.
با این وصف شرایط زنان به لحاظ بهداشت باروری در مناطق محروم کشور نگرانکننده بوده و زنان در این مناطق به لحاظ فرهنگی و از بعد تامین امکانات و خدمات مربوط به سلامت باروری در تنگنا قرار دارند. از آنجاییکه این مناطق معمولا به لحاظ فرهنگی نیز در شرایط خاصی قرار دارند نگاههای سنتی حاکم بر این مناطق نیز در کنار کمبود امکانات در عدم یا کمبود دسترسی زنان به خدمات و امکانات مرتبط با بهداشت باروری نقشی پررنگ ایفا میکند.
رویکردهای فرهنگی و مذهبی مانعی بر سر راه سلامت زنان
در این بین شهرهای جنوب سیستان و بلوچستان از حیث کمبود مراقبتها و امکانات بهداشتی در شرایط بسیار نامطلوبی قرار دارند گرچه که در برخی مناطق خراسان جنوبی، جنوب کرمان و ایلام نیز شرایط راضی کننده نیست.
تحقیقات خبرنگار سلامتنیوز و گفتگوهایی که با مددکاران و فعالان حوزه سلامت و زنان در این استان داشته نشان میدهد که در سیستان و بلوچستان به واسطه کمبود نیرو در حوزه ماما، پزشک و متخصص زنان بسیاری از مراقبتهای زنان و زایمان به صورت کامل انجام نمیشود و اگر انجام شود به دلیل برخی رویکردهای سنتی و مذهبی، به صورت کامل انجام نمیشود.
به عنوان مثال وقتی یک زن به متخصص زنان مراجعه کرده و برای او سونوگرافی واژینال تجویز میشود بافت فرهنگی و مذهبی غالب اجازه این اقدام را به او نمیدهد . از دیگر سو با توجه به کمبود نیرو در این مناطق که غالبا هم مرد هستند زنان این مناطق در محدودیتها و معذوریتهای بیشتری نسبت به شهرهای دیگر قرار میگرند.
یکی از نکاتی که مورد اشاره فعالان این حوزه قرارمیگیرد پایین بودن سن باروری و ازدواج در این مناطق است، یعنی دختری ۱۲ ساله ازدواج میکند و در ۱۳ یا ۱۴ سالگی باردار میشود. این گروه از کودکان با مشکلات زیادی از جمله زایمان سخت، و کم خونی مواجه میشوند. البته به گفته متخصصان، در این استان به علت تغذیه پایین و فقر غذایی تقریبا تمام مادران آنمی یا کم خونی دارند. این دختر بچهها تا پیش از ۱۸ سالگی ۲یا ۳ فرزند دیگر هم به دنیا میآورند و در موارد بسیاری تجربه سقط مکرر دارند.
به گزارش سلامتنیوز وقتی به مناطق محروم کشور سفر میکنی متوجه زنان بسیار جوانی میشوید که ممکن است ۲۰ سال سن هم نداشته باشند اما به شدت پیر و شکسته به نظر برسند، سخن یکی از فعالان حوزه بهداشت در این استان گواهی بر این مدعیست.
او میگوید: خانم بیماری به من مراجعه کرد، آنقدر پیر بود که به او گفتم مادر بنشین، اما وقتی دفترچهاش را نگاه کردم متوجه شدم تنها ۱۸، ۱۹ سال داشت که علت آن بارداریهای مکرر و بدون رعایت فاصله مناسب بود. من در سیستان و بلوچستان چنین مواردی را بارها دیدهام.
به گفته متخصصان حوزه زنان هر مادر برای زایمان بعدی به ٣ تا ۵ سال زمان نیاز دارد تا تمام املاحی که برای بچه در بارداری قبلی مصرف شده است، جایگزین شود. به عنوان مثال بهداشت دهان و دندان مادر باردار باید حتما توسط پزشک متخصص مورد بررسی قرار گیرد زیرا در هر بارداری بچه املاح را از مادر میگیرد و به دلیل فاصله کم تا بارداری بعدی این املاح در بدن زن جایگزی نمیشود لذا مادر با پوسیدگی دندان مواجه میشود.
در صورت بروز پوسیدگی دندان در بارداری که نزدیک بارداری قبل باشد، دوره حاملگی کاهش پیدا میکند و به ٣۵ هفته میرسد و بچه پیش از بلوغ کامل متولد شده و نیازمند مراقبتهای ویژه میشود یا اینکه سقط رخ داده و تبعات دیگری هم دارد .
وقتی به مناطق محروم کشور سفر میکنی متوجه زنان بسیار جوانی میشوید که ممکن است ۲۰ سال سن هم نداشته باشند اما به شدت پیر و شکسته به نظر برسند.خانم بیماری به من مراجعه کرد، آنقدر پیر بود که به او گفتم مادر بنشین، اما وقتی دفترچهاش را نگاه کردم متوجه شدم تنها ۱۸، ۱۹ سال داشت که علت آن بارداریهای مکرر و بدون رعایت فاصله مناسب بود. بارداریهای بدون فاصله مناسب و تخریب جسم مادر و کودک
به گزارش سلامتنیوز زنان در مناطق محروم و صد البته که همسران آنها به این نکته واقف نیستند که باید بین بارداریها فاصله وجود داشته باشد و این مسئله باید به صورت کنترل شده رخ دهد. آنطور که متخصصان میگویند در این این مناطق از جمله سیستان وبلوچستان ماما یا متخصص زنان حق ندارند که به مادر(که غالبا هم کودک یا نوجوان است) آگاهی رسانی کنند که باید برای حفظ سلامت خود از این بارداری تا بارداری بعدی ۳ ساله فاصله وجود داشته باشد. به گفته این متخصصان علت این محدودیت از یک سو اعلام ممنوعیت برای استفاده از وسایل پیشگیری توسط دولت و دلیل دیگر آن رویکرد فرهنگی و مذهبی مردم این مناطق است.
نکته مهم دیگر در این حوزه آن عدم وجود آمار دقیق از میزان ابتلای زنان سیستان و بلوچستان به بیماریها و عفونتهای زنان است. متخصصان این مناطق میگویند وقتی میشود آمار چنین بیماریهایی را اعلام کرد که بتوان از زنان تست پاپسمیر و آزمایشهای مرتبط با زنان گرفت و غربالگری دورهای انجام داد. متأسفانه این اتفاق نمیفتد و ما اگر بخواهیم یک تست پاپسمیر بگیریم باید مادران را به شهرستانهای مجاور با فاصله ٢٠٠ کیلومتر بفرستیم. مادر این مسئله را قبول نمیکند که آزمایش بدهد تا مشخص شود که سرطان دهانه رحم یا بیماریهای دیگری دارد یا خیر.
یکی از این فعالان حوزه بهداشت تاکید میکند که اگر خبری مبنی بر خوب بودن وضعیت بهداشت باروری زنان مشاهده کردین مطمئن باشید مربوط به این استان نیست. چرا که سیستم غربالگری در این مناطق و بهویژه جنوب استان ضعیف است. در واقع زنانی غالبا برای دادن آزمایش به متخصص مراجع میکنند که به آخرین مرحله بیماری رسیدهاند و تحت فشار بیماری قرار گرفتهاند، آنها معمولا در مواجه با پزشک میگویند: من دیگر پریود نمیشوم و فقط لکه میبینم، در واقع زمانی به ما مراجعه میشود که زن به صورت کامل و واضح نشانههای بیماری را میبیند و در مراحل اولیه بیماری به متخصص مراجعه نمیکنند.
تبعات سیاستهای جمعیتی در سیستان و بلوچستان
یکی دیگر از متخصصان زنان در این استان میگوید: وزرات بهداشت در جریان بافت فرهنگی و مذهبی سیستان و بلوچستان بهویژه جنوب بلوچستان قرار داشته و دانشگاههای علوم پزشکی استان مراتب را اطلاع دادهاند. البته این محرومیتها در زاهدان و زابل کمتر دیده میشود.چون این شهرها مرکزیت بیشتری داشته و در نتیجه متخصصان و پزشکان زن بیشتری نیز در این شهرها خدمترسانی میکنند. این مسائل بارها مطرح شده است و گزینش و چینش نیروهاتوسط خود وزارت بهداشت انجام میشود اما گاهی خود نیرو نمیخواهد در این استان کار کند که علت آن نیز یک نوع دید منفی است که در برخی نسبت به شرایط استان وجود دارد.
یکی از نکاتی دیگر که فعالان حوزه بهداشت در خصوص سلامت زنان به آن اشاره میکنند موضوع بحث جوانی جمعیت است آنها میگویند در این قانون مواردی وجود دارد که هنوز علنی نشده است اما اگر این اتفاق رخ دهد دختربچههایی که باردار میشوند باید هر سال باردارشوند و فاصله بارداریها برای آنها کاملا برداشته میشود.
آنها بر این نکته تاکید میکنند که در این منطقه بدون وجود زیرساختهای ضروری افزایش چندبرابری جمعیت رقم میخورد آنهم در شرایطی که این مناطق فاقد بیمارستان و جاده مناسب بوده و دانشآموزان هنوز در کپر درس میخوانند، ادر چنین شرایطی افزایش باروریهای فافد رعایت نکات بهداشتی و سلامت زنان میتوان تبعات جبرانناپذیری برای کشور به دنبال داشته باشد.
نظر شما